Oπωροκηπευτικά από την καρδιά της ερήμου.

Για αιώνες οι νομάδες της ερήμου ζούσαν περιπλανώμενοι με λιγοστό νερό και λιτή τροφή. Ο μύθος της άγονης γης τείνει να καταρριφθεί. Σήμερα είναι δυνατή και εκεί η καλλιέργεια οπωροκηπευτικών.
Το 1930, ο ισραηλινός μηχανολόγος Σίμχα Μλας έκανε μία σημαντική ανακάλυψη στην καρδιά της ερήμου Νεγκέβ, στο νότιο Ισραήλ. Παρατήρησε ότι ένα δέντρο, από τα λιγοστά που ευδοκιμούσαν στην άγονη γη της Νεγκέβ, μεγάλωνε γρηγορότερα από τα άλλα. Μετά από προσεκτικότερη μελέτη έφθασε στο συμπέρασμα ότι αυτό οφειλόταν σε έναν αγωγό ύδρευσης που περνούσε από εκεί και ο οποίος σε ένα σημείο είχε μία μικρή, σχεδόν ασήμαντη ρωγμή. Οι σταγόνες του νερού σχημάτισαν μία μικρή λακκούβα με νερό, ακριβώς δίπλα στις ρίζες του μοναχικού δέντρου. Το δέντρο με τη βοήθεια του λιγοστού νερού μπορούσε να αναπτυχθεί καλύτερα.

Πίσω από αυτή την απλή παρατήρηση, κρύβεται η ιδέα μιας ολόκληρης μεθόδου ύδρευσης, η οποία χρησιμοποιείται κατά κόρον σήμερα σε άγονες περιοχές. Η λεγόμενη «στάγδην ύδρευση» στηρίζεται στην βασική αρχή ότι το απευθείας πότισμα στις ρίζες των δέντρων με μικρές ποσότητες νερού, μέσω σωληνώσεων είναι εξίσου αποτελεσματικό με τα παραδοσιακά υπέργεια συστήματα ποτίσματος. Για τις άγονες περιοχές, κρίνεται μάλιστα ιδανικό, οικονομικό και εξαιρετικά αποτελεσματικό.

Πιπεριές και ντομάτες της ερήμου
To σύστημα της «στάγδην άρδευσης» χρησιμοποιείται σήμερα σε πολλές περιοχές του Ισραήλ, που αντιμετωπίζουν προβλήματα παρατεταμένης ξηρασίας. Το νερό που χρησιμοποιείται για το πότισμα καλλιεργειών σε άγονα εδάφη προέρχεται συνήθως από οάσεις ή από κοντινές πόλεις και αγροτικές περιοχές, ενώ πρόσφατα πειράματα έχουν δείξει πως αντίστοιχα αποτελέσματα μπορεί να επιφέρει και η άρδευση με θαλασσινό νερό χαμηλής όμως περιεκτικότητας σε αλάτι, όπως αναφέρε ο καθηγητής Γκίντεον Ορόν από το Πανεπιστήμιο Μπεν Χουριόν του Ισραήλ.
Οι έρημοι μπορούν, έτσι, να μετατραπούν σε γόνιμα εδάφη, όπου μπορούν να καλλιεργηθούν πολλών ειδών οπωροκηπευτικά, «ακόμη κι αν αρχικά κάτι τέτοιο ακούγεται παράδοξο», λέει ο Μίκαελ Χέρμαν από τον ΜΚΟ «Καλλιέργειες του Μέλλοντος». Η φωτοσύνθεση γίνεται γρηγορότερα κι έτσι πολλά φυτά που χρειάζονται ήλιο, όπως οι ντομάτες και οι πιπεριές μπορούν να ευδοκιμήσουν και εδώ. Αυτές οι κλιματικές συνθήκες προσφέρονται επίσης και για την καλλιέργεια σιτηρών, τα οποία έχουν ήδη αυξημένη ζήτηση στις τοπικές αγορές λόγω του χαμηλού κόστους παραγωγής και μεταφοράς.
Ο Μίκαελ Χέρμαν αναφέρει ,ωστόσο, στη συνέχεια ότι «όλα αυτά δεν μπορούν φυσικά να γίνουν χωρίς νερό». Οι παρατεταμένες υψηλές θερμοκρασίες ενδέχεται να προκαλέσουν «σοκ» σε ξενόφερτες καλλιέργειες. Καλλιέργειες εσπεριδοειδών, για παράδειγμα, οι οποίες χρειάζονται ήπιες θερμοκρασίες, δεν ενδείκνυνται για τέτοιες περιοχές. Σε κάθε περίπτωση η συγκεκριμένη μέθοδος άρδευσης, μπορεί να αποβεί προσοδοφόρα και σε άλλες ξηρές αγροτικές περιοχές ανά τον κόσμο. «Αντίστοιχες μέθοδοι εφαρμόζονται σήμερα και σε άλλες χώρες, από την Αφρική ως τη Λατινική Αμερική, ακόμη και στην Ευρώπη, στην Ιταλία αλλά και την Ελλάδα», λέει χαρακτηριστικά ο καθηγητής Γκίντεον Ορόν.
Franziska Badenschier / Δήμητρα Κυρανούδη
Υπεύθ. Σύνταξης: Ειρήνη Αναστασοπούλου
Deutsche Welle
21/8/13