Ν. Λυγερός - Αρχαιολογικός χώρος Φαλάσαρνας. Πλάτανος Κισσάμου, Χανιά, Κρήτη. 26/07/2013.

-

Η αρχαία Φαλάσσαρνα

H Δωρική Φαλάσαρνα χτίστηκε κάπου στον 7ο π.Χ. αι. στο δυτικότερο άκρο της Κρήτης πάνω στο μικρό ακρωτήριο Καστρί της χερσονήσου της Γραμβούσας. Από κεί ήλεγχε τους θαλάσσιους εμπορικούς δρόμους προς την Βόρεια Αφρική και την Ιταλία. Η πόλις – κράτος οργανώθηκε νωρίς με νομικό καθεστώς και πολιτικό σύστημα, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη μίας προοδευτικής κοινωνίας. Κύρια πηγή της οικονομίας της ήταν η σχέση της με τη θάλασσα χάρη στην οποία δημιουργήθηκε μία υποδομή, που την ανέδειξε σε ισχυρή ναυτική δύναμη.


Στον 4ο π.Χ. αι. οι Φαλάσαρνιοι οχύρωσαν την πόλη με τείχη, και άλλα οικοδομήματα στρατιωτικής αρχιτεκτονικής. Οι αρχαίοι γεωγράφοι τόνισαν το «κλειστό» λιμάνι, που κατασκευάστηκε τεχνητά γύρω από μια προϋπάρχουσα λιμνοθάλασσα, περιστοιχίζοντάς το με αμυντικούς πύργους και προκυμαίες.( Εικ....) Η μηχανική τέχνη του λιμανιού παρουσιάζει Φοινικικά στοιχεία, ενώ ο περίφημος «θρόνος» της Φαλάσαρνας, που βρίσκεται κατά μήκος του αγροτικού δρόμου προς τον αρχαιολογικό χώρο, είναι πιθανά αφιερωμένος στη θεά των Φοινίκων Αστάρτη, προστάτιδα και των ναυτικών.

Οι Φαλασάρνιοι ναυτικοί συναλλάσονταν εμπορικά με τους λαούς της ανατολής και της Μεσογείου και είχαν στενές σχέσεις με τους Φοίνικες, ενώ η σπουδή των στα στρατιωτικά θέματα και η επιδεξιότητά τους στις πολεμικές τέχνες τους έκανε πλούσιους ως μισθοφόρους και ως συμβούλους σε ανώτατα στρατιωτικά κλιμάκια των μεγάλων Ελληνιστικών βασιλείων.

Η πόλις-κράτος της Φαλάσαρνας είχε αργυρά και χάλκινα νομίσματα και λάτρευε την θεά Δίκτυννα σε ναό χτισμένο πανοραμικά πάνω στην ακρόπολη.

Τα εργαστήρια παραγωγής αγγείων και γλυπτών της Φαλάσαρνας παρήγαγαν καλλιτεχνήματα εφάμιλλα της Αθηναϊκής τεχνικής. Η πόλη αναγνωρίστηκε για την ναυτική υπεροχή και κυριαρχία της στη θάλασσα, γεγονός που της έδωσε μια θέση στην ιστορία του αρχαίου Ελληνικού πολιτισμού.

Εν τούτοις, οι συνεχείς ανταγωνισμοί και πόλεμοι με άλλες ισχυρές γειτονικές πόλεις-κράτη καθώς και οι συχνοί σεισμοί και καταποντισμοί με τις επακόλουθες γεωλογικές μεταβολές την εξασθένησαν οικονομικά οδηγώντας την στην πετυχημένη πειρατία και προκαλώντας την οργή της Ρώμης. H Φαλάσαρνα καταστράφηκε από τους Ρωμαίους το 67 π.Χ., όπως και η υπόλοιπη Κρήτη κατά την διάρκεια των επιχειρήσεων κατά των πειρατών, δράσεις που κατέστησαν ελεύθερους τους εμπορικούς θαλάσσιους δρόμους της Μεσογείου. 

Τελικά, το 365 μ.Χ. ένας από τους ισχυρότερους σεισμούς που καταγράφτηκαν στην ιστορία της ανθρωπότητας, ανέδυσε από τα βάθη της θάλασσας ολόκληρη την παραλιακή ζώνη της Φαλάσαρνας σε μερικά μόνο δευτερόλεπτα ανυψώνοντας την ακτή κατά 6.5 μ., ενώ το τσουνάμι που ακολούθησε πλημμύρισε την πόλη καταχώνοντας το λιμάνι της κάτω από τόνους θαλασσίων αποθέσεων και λάσπης για 1600 χρόνια. Σωστικές ανασκαφές ξεκίνησαν το 1966 στην περιοχή του νεκροταφείου αποκαλύπτοντας εκατοντάδες ευρήματα, ορισμένα απο τα οποία εκτίθενται σε αίθουσες των Μουσείων Κισάμου και Χανίων. Το 1986 ξεκίνησαν ερευνητικές ανασκαφές οι οποίες τεκμηρίωσαν την ύπαρξη του αρχαίου λιμανιού και έφεραν στο φώς μνημειακές κατασκευές μακρών οχυρώσεων, αμυντικούς πύργους, αποβάθρες, δημόσιες οδούς, λουτρά, δεξαμενές παραγωγής οίνου, βωμούς και ευρήματα που στοιχειοθετούν την ιστορία της αρχαίας ναυτικής πόλης. 

• Οι ανασκαφές συνεχίζονται και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι κρύβεται ακόμα θαμμένο κάτω από την γή της Φαλάσαρνας και ποιά νέα στοιχεία θα προστεθούν στο πεδίο της ανθρώπινης γνώσης.

http://www.platanos-kissamos.gr