Με τα πετρελαϊκά αποθέματα να αναμένεται
να τελειώσουν κάποια ωραία (!) ημέρα, μια νέα ενεργειακή τρέλα έχει
κυριεύσει ολόκληρο τον πλανήτη. Σε αυτήν πρωτοστατούν οι ΗΠΑ, οι οποίες
τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτύξει σε πολύ μεγάλο βαθμό την τεχνογνωσία
για την εξαγωγή φυσικού αερίου από σχιστόλιθο με τελικό στόχο την
ενεργειακή τους απεξάρτηση.
Ενα είναι σίγουρο: Το
παγκόσμιο ενεργειακό τοπίο αλλάζει άρδην και μια νέα γεωπολιτική
ισορροπία διαμορφώνεται. Ετσι, μετά την Αμερική, η Κίνα τραβά τον ίδιο
«ενεργειακό» δρόμο.
Το αυτό πράττουν το Μεξικό, η Αυστραλία και πολλές αφρικανικές χώρες. Η Ευρώπη, από την πλευρά της, μπορεί κι αυτή να εκμεταλλευθεί τα μεγάλα αποθέματα που διαθέτει αλλά και να βοηθήσει στην αναδιάταξη του γεωστρατηγικού ενεργειακού άξονα, ο οποίος κυριαρχεί σήμερα μεταξύ της Μέσης Ανατολής και της Ρωσίας.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι από το Αλγέρι μέχρι το Πεκίνο και από τη Μόσχα έως το Μπουένος Αϊρες, η ενεργειακή επανάσταση του αερίου από σχιστόλιθο απειλεί να ανατρέψει τις ενεργειακές ισορροπίες. Σίγουρα, πάντως, είναι πολύ νωρίς για να καταρτίσει κανείς λίστα με τις χώρες οι οποίες θεωρούνται «ευλογημένες», επειδή διαθέτουν σημαντικά αποθέματα.
Κίνδυνοι για το περιβάλλον
Ωστόσο οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι της εξαγωγής του αερίου προκαλούν ανησυχίες σε ολόκληρο τον πλανήτη. Γιατί συμβαίνει αυτό; Το σχιστολιθικό φυσικό αέριο αντλείται με τη χρήση νερού και διαλυτών υπό πολύ υψηλή πίεση και σε μεγάλο βάθος που μπορεί να φθάνει και τα 2 χλμ. κάτω από την επιφάνεια της Γης, μια διαδικασία που αποκαλείται υδραυλική ρωγμάτωση (hydraulic fracturing ή «fracking»).
Ωστόσο η εμπειρία από τις ΗΠΑ και άλλες χώρες στις οποίες έχει δοκιμασθεί έχει δείξει ότι υπάρχουν σοβαρότατα τεχνικά και περιβαλλοντικά εμπόδια, από την τοξική ρύπανση που προκαλείται στην περιοχή γύρω από τις μονάδες άντλησης, μέχρι τη μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα με μεθάνιο, ακόμα και την πρόκληση σεισμών.
Μάλιστα, υπάρχουν καταγεγραμμένες περιπτώσεις υπόγειων εκρήξεων που προκάλεσαν μέχρι και την κατάρρευση κτιρίων λόγω της συγκέντρωσης μεθανίου στο υπέδαφος.
Χαρακτηριστικά είναι τα όσα επισήμανε σε ημερίδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ο γεωλόγος Ρόμπερτ Τζάκσον του Πανεπιστημίου Duke. Τόνισε ότι αποτελεί αδήριτη ανάγκη ο εξαιρετικά προσεκτικός σχεδιασμός της διάθεσης του μολυσμένου νερού που προκύπτει από τη διαδικασία άντλησης.
Από το Πανεπιστήμιο Carnegie Mellon, η συνάδελφός του Πολίνα Τζεραμίλο προειδοποίησε ότι το σχιστολιθικό αέριο δεν είναι «πράσινο» καθώς υπάρχουν εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και μεθανίου και κατά την άντλησή του, ενώ συμφώνησε ότι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα είναι τα απόβλητα. Σημείωσε δε ότι στις ΗΠΑ είναι ήδη ευρέως καταγεγραμμένα περιστατικά μεγάλης περιβαλλοντικής καταστροφής σε περιοχές στις οποίες δοκιμάζεται η τεχνική.
Oι ΗΠΑ προπορεύονται
Εδώ και πολλές δεκαετίες, μια από τις στρατηγικές προτεραιότητες των ΗΠΑ ήταν η προστασία των θαλάσσιων οδών μέσω των οποίων μεταφερόταν το πετρέλαιο από τη Μέση Ανατολή στον υπόλοιπο πλανήτη. Η πολιτική αυτή προέκυψε από το δόγμα του τότε πρόεδρου Τζίμι Κάρτερ, σύμφωνα με το οποίο η Ουάσιγκτον θα έκανε χρήση, στην περίπτωση ανάγκης, της στρατιωτικής της ισχύος για να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της στον Περσικό Κόλπο.
Τρεις δεκαετίες μετά, η κατάσταση έχει αλλάξει. Οι πόλεμοι στο Ιράκ και το Αφγανιστάν με υψηλότατο κόστος τόσο σε ανθρώπινες ζωές όσο και σε χρήματα, το οικονομικό κραχ του 2008, η ύφεση και η αύξηση του ελλείμματος του προϋπολογισμού οδήγησαν τη χώρα στην ενδοσκόπηση.
Οι εξελίξεις αυτές, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η κοινή γνώμη βλέπει με όλο και μεγαλύτερη επιφύλαξη μια επιθετική εξωτερική πολιτική, καθιστούν σαφές ότι οι ΗΠΑ έχουν εισέλθει σε μια περίοδο απομόνωσης. Παράλληλα, όμως, χάρη στη χρήση υψηλής τεχνολογίας σε μεγάλη κλίμακα, πέτυχαν να μετατρέψουν το έλλειμμά τους σε φυσικό αέριο σε πλεόνασμα. Ενα πλεόνασμα το οποίο θα μπορούσε να σηματοδοτήσει μια βιομηχανική αναγέννηση, αφού σε 10 το πολύ 20 χρόνια η Αμερική μπορεί να είναι αυτάρκης στον ενεργειακό τομέα από τις υπάρχουσες μορφές.
Το κινεζικό πρόβλημα
Μπορεί λοιπόν οι ΗΠΑ να μειώνουν διαρκώς την εξάρτησή τους από τις εισαγωγές ενέργειας, αντιθέτως, όμως, οι ανάγκες της Κίνας αυξάνονται διαρκώς. Ηδη, περισσότερο από το 50% της πετρελαϊκής κατανάλωσης στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού εισάγεται από τη Μέση Ανατολή.
Τι σημαίνει αυτό; Οτι ουσιαστικά η Κίνα βρίσκεται όλο και περισσότεροι εκτεθειμένη στις όποιες δυσμενείς εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή του Περσικού Κόλπου. Προς το παρόν, οι χώρες της Ασίας και όχι μόνο εκμεταλλεύονται τη «δωρεάν» στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στην περιοχή, η οποία προσφέρει μια σχετική σταθερότητα, κάτι όμως που μπορεί κάλλιστα να αλλάξει. Κι εδώ τίθεται ένα ακόμη καυτό ερώτημα: Εάν μια δεδομένη χρονική στιγμή οι ΗΠΑ πάψουν να παίζουν τον ρόλο του χωροφύλακα της περιοχής, ποιος θα αναλάβει αυτό τον ρόλο; Η Κίνα;
Οι περισσότεροι αναλυτές εκτιμούν, πάντως, ότι τα πλοία του κινεζικού Πολεμικού Ναυτικού δεν είναι έτοιμα να αναλάβουν τον αμερικανικό ρόλο, δηλαδή να κάνουν περιπολίες στα στενά του Ορμούζ, με δεδομένο εκτός των άλλων ότι διαθέτουν ένα αεροπλανοφόρο, όταν οι ΗΠΑ έχουν 11 (!).
Πάντως, δεν είναι λίγοι οι αναλυτές που πιστεύουν ότι το ζήτημα της ενεργειακής ασφάλειας μπορεί να αποτελέσει στο μέλλον ένα είδος σινοαμερικανικής μονάδας συναλλαγής. Πώς;
Οπως εξηγεί ο Τζον Μίτσελ, ειδικός αναλυτής σε ενεργειακά θέματα από το think tank Chatham House στο Λονδίνο, εάν ξεσπάσει μια νέα κρίση στον Περσικό, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να αποδεχθούν την παροχή προστασίας στις παραδόσεις του «μαύρου χρυσού» στην Ασία υπό τον όρο ότι το Πεκίνο θα ακολουθούσε συμβιβαστική πολιτική σε θέματα που επιθυμούν οι ΗΠΑ, όπως λόγω χάρη να υπάρξει διευθέτηση των διαφωνιών στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.
Του Δημήτρη Σ. Φαναριώτη
.efsyn.gr
Το αυτό πράττουν το Μεξικό, η Αυστραλία και πολλές αφρικανικές χώρες. Η Ευρώπη, από την πλευρά της, μπορεί κι αυτή να εκμεταλλευθεί τα μεγάλα αποθέματα που διαθέτει αλλά και να βοηθήσει στην αναδιάταξη του γεωστρατηγικού ενεργειακού άξονα, ο οποίος κυριαρχεί σήμερα μεταξύ της Μέσης Ανατολής και της Ρωσίας.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι από το Αλγέρι μέχρι το Πεκίνο και από τη Μόσχα έως το Μπουένος Αϊρες, η ενεργειακή επανάσταση του αερίου από σχιστόλιθο απειλεί να ανατρέψει τις ενεργειακές ισορροπίες. Σίγουρα, πάντως, είναι πολύ νωρίς για να καταρτίσει κανείς λίστα με τις χώρες οι οποίες θεωρούνται «ευλογημένες», επειδή διαθέτουν σημαντικά αποθέματα.
Κίνδυνοι για το περιβάλλον
Ωστόσο οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι της εξαγωγής του αερίου προκαλούν ανησυχίες σε ολόκληρο τον πλανήτη. Γιατί συμβαίνει αυτό; Το σχιστολιθικό φυσικό αέριο αντλείται με τη χρήση νερού και διαλυτών υπό πολύ υψηλή πίεση και σε μεγάλο βάθος που μπορεί να φθάνει και τα 2 χλμ. κάτω από την επιφάνεια της Γης, μια διαδικασία που αποκαλείται υδραυλική ρωγμάτωση (hydraulic fracturing ή «fracking»).
Ωστόσο η εμπειρία από τις ΗΠΑ και άλλες χώρες στις οποίες έχει δοκιμασθεί έχει δείξει ότι υπάρχουν σοβαρότατα τεχνικά και περιβαλλοντικά εμπόδια, από την τοξική ρύπανση που προκαλείται στην περιοχή γύρω από τις μονάδες άντλησης, μέχρι τη μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα με μεθάνιο, ακόμα και την πρόκληση σεισμών.
Μάλιστα, υπάρχουν καταγεγραμμένες περιπτώσεις υπόγειων εκρήξεων που προκάλεσαν μέχρι και την κατάρρευση κτιρίων λόγω της συγκέντρωσης μεθανίου στο υπέδαφος.
Χαρακτηριστικά είναι τα όσα επισήμανε σε ημερίδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ο γεωλόγος Ρόμπερτ Τζάκσον του Πανεπιστημίου Duke. Τόνισε ότι αποτελεί αδήριτη ανάγκη ο εξαιρετικά προσεκτικός σχεδιασμός της διάθεσης του μολυσμένου νερού που προκύπτει από τη διαδικασία άντλησης.
Από το Πανεπιστήμιο Carnegie Mellon, η συνάδελφός του Πολίνα Τζεραμίλο προειδοποίησε ότι το σχιστολιθικό αέριο δεν είναι «πράσινο» καθώς υπάρχουν εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και μεθανίου και κατά την άντλησή του, ενώ συμφώνησε ότι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα είναι τα απόβλητα. Σημείωσε δε ότι στις ΗΠΑ είναι ήδη ευρέως καταγεγραμμένα περιστατικά μεγάλης περιβαλλοντικής καταστροφής σε περιοχές στις οποίες δοκιμάζεται η τεχνική.
Oι ΗΠΑ προπορεύονται
Εδώ και πολλές δεκαετίες, μια από τις στρατηγικές προτεραιότητες των ΗΠΑ ήταν η προστασία των θαλάσσιων οδών μέσω των οποίων μεταφερόταν το πετρέλαιο από τη Μέση Ανατολή στον υπόλοιπο πλανήτη. Η πολιτική αυτή προέκυψε από το δόγμα του τότε πρόεδρου Τζίμι Κάρτερ, σύμφωνα με το οποίο η Ουάσιγκτον θα έκανε χρήση, στην περίπτωση ανάγκης, της στρατιωτικής της ισχύος για να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της στον Περσικό Κόλπο.
Τρεις δεκαετίες μετά, η κατάσταση έχει αλλάξει. Οι πόλεμοι στο Ιράκ και το Αφγανιστάν με υψηλότατο κόστος τόσο σε ανθρώπινες ζωές όσο και σε χρήματα, το οικονομικό κραχ του 2008, η ύφεση και η αύξηση του ελλείμματος του προϋπολογισμού οδήγησαν τη χώρα στην ενδοσκόπηση.
Οι εξελίξεις αυτές, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η κοινή γνώμη βλέπει με όλο και μεγαλύτερη επιφύλαξη μια επιθετική εξωτερική πολιτική, καθιστούν σαφές ότι οι ΗΠΑ έχουν εισέλθει σε μια περίοδο απομόνωσης. Παράλληλα, όμως, χάρη στη χρήση υψηλής τεχνολογίας σε μεγάλη κλίμακα, πέτυχαν να μετατρέψουν το έλλειμμά τους σε φυσικό αέριο σε πλεόνασμα. Ενα πλεόνασμα το οποίο θα μπορούσε να σηματοδοτήσει μια βιομηχανική αναγέννηση, αφού σε 10 το πολύ 20 χρόνια η Αμερική μπορεί να είναι αυτάρκης στον ενεργειακό τομέα από τις υπάρχουσες μορφές.
Το κινεζικό πρόβλημα
Μπορεί λοιπόν οι ΗΠΑ να μειώνουν διαρκώς την εξάρτησή τους από τις εισαγωγές ενέργειας, αντιθέτως, όμως, οι ανάγκες της Κίνας αυξάνονται διαρκώς. Ηδη, περισσότερο από το 50% της πετρελαϊκής κατανάλωσης στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού εισάγεται από τη Μέση Ανατολή.
Τι σημαίνει αυτό; Οτι ουσιαστικά η Κίνα βρίσκεται όλο και περισσότεροι εκτεθειμένη στις όποιες δυσμενείς εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή του Περσικού Κόλπου. Προς το παρόν, οι χώρες της Ασίας και όχι μόνο εκμεταλλεύονται τη «δωρεάν» στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στην περιοχή, η οποία προσφέρει μια σχετική σταθερότητα, κάτι όμως που μπορεί κάλλιστα να αλλάξει. Κι εδώ τίθεται ένα ακόμη καυτό ερώτημα: Εάν μια δεδομένη χρονική στιγμή οι ΗΠΑ πάψουν να παίζουν τον ρόλο του χωροφύλακα της περιοχής, ποιος θα αναλάβει αυτό τον ρόλο; Η Κίνα;
Οι περισσότεροι αναλυτές εκτιμούν, πάντως, ότι τα πλοία του κινεζικού Πολεμικού Ναυτικού δεν είναι έτοιμα να αναλάβουν τον αμερικανικό ρόλο, δηλαδή να κάνουν περιπολίες στα στενά του Ορμούζ, με δεδομένο εκτός των άλλων ότι διαθέτουν ένα αεροπλανοφόρο, όταν οι ΗΠΑ έχουν 11 (!).
Πάντως, δεν είναι λίγοι οι αναλυτές που πιστεύουν ότι το ζήτημα της ενεργειακής ασφάλειας μπορεί να αποτελέσει στο μέλλον ένα είδος σινοαμερικανικής μονάδας συναλλαγής. Πώς;
Οπως εξηγεί ο Τζον Μίτσελ, ειδικός αναλυτής σε ενεργειακά θέματα από το think tank Chatham House στο Λονδίνο, εάν ξεσπάσει μια νέα κρίση στον Περσικό, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να αποδεχθούν την παροχή προστασίας στις παραδόσεις του «μαύρου χρυσού» στην Ασία υπό τον όρο ότι το Πεκίνο θα ακολουθούσε συμβιβαστική πολιτική σε θέματα που επιθυμούν οι ΗΠΑ, όπως λόγω χάρη να υπάρξει διευθέτηση των διαφωνιών στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.
Του Δημήτρη Σ. Φαναριώτη
.efsyn.gr
2/1/13
---
ΣΧΕΤΙΚΑ:
No comments:
Post a Comment
Only News