Οι κριτικές στην «πράσινη ανάπτυξη» συχνά εγείρονται από τα λόμπυ των επιχειρηματιών που αντιτίθενται στις δράσεις για το κλίμα, αλλά και από τους οικολόγους και σοσιαλιστές, που υποστηρίζουν ότι η απεριόριστη ανάπτυξη είναι αδύνατη σε έναν πεπερασμένο φυσικό κόσμο.
Ανώνυμος αξιωματούχος της ΕΕ μιλώντας στη EurActiv ανέφερε ότι η επίτευξη της μείωσης των εκπομπών, ώστε να διατηρηθεί ο στόχος των ΗΕ για αύξηση της θερμοκρασίας λιγότερο από 2 βαθμούς Κελσίου, ενώ την ίδια στιγμή να συνεχίζεται η ανάπτυξη είναι μια προσπάθεια «αλλόκοτη».
«Εάν θέλουμε ανάπτυξη την οποία να ορίζουμε ως εκθετική -αυξανόμενη χρόνο με το χρόνο- στο μέλλον θα υπάρχει ένα τεράστιο κενό ανάμεσα στη συνολική οικονομική παραγωγή και τη μείωση των συνολικών εκπομπών την οποία επιθυμούμε».
Πράγματι, πολλοί ειδικοί για το κλίμα βλέπουν το στόχο των δύο βαθμών ως καταδικασμένο.
Τον τελευταίο μήνα, έρευνα του πράσινου γερμανικού ιδρύματος Heinrich Böll διαπίστωσε ότι η αυξανόμενη εξοικονόμηση ενέργειας αυξάνει την παραγωγικότητα και οδηγεί σε αύξηση των κερδών, όμως με τη σειρά του, το γεγονός αυτό αυξάνει τη ζήτηση.
Λόγω του ότι αυτή η ζήτηση θα καλυφθεί από ένα δίκτυο παραγωγής που θα επιβαρύνει την ατμόσφαιρα με επιπλέον εκπομπές, η έρευνα (με τον τίτλο «Green Growth Unravelled») υποστηρίζει ότι μια τέτοιου είδους «μοιραία πλάνη» για την πράσινη ανάπτυξη θα επιφέρει «φαινόμενα αναπήδησης» που ουσιαστικά θα αυξήσουν τις εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα.
Για παράδειγμα, η αυξανόμενη αποδοτικότητα των αεροπλάνων μπορεί να μειώσει τις τιμές των εισιτηρίων των πτήσεων και να οδηγήσει πολύ κόσμο σε διακοπές σε μακρινούς προορισμούς.
13 τύποι αναπήδησης
Η έρευνα της Böll διέκρινε 13 διαφορετικά είδη αναπήδησης -οικονομική, υλική, ψυχολογική- και καταλήγει στο ότι «οι βελτιώσεις που ενισχύουν την ενεργειακή αποδοτικότητα σε ένα οικονομικό σύστημα θα μειώσει κατά μέσο όρο στο ήμισυ το θεωρητική δυναμική εξοικονόμησης της ενέργειας» και σε ορισμένες περιπτώσεις λιγότερο από το μισό.
Τα πρότυπα της αποδοτικότητας για τις συσκευές ή τις διαδικασίες παραγωγής έχουν τη μεγαλύτερη δυναμική αναπήδησης, ενώ οι οικολογικοί φόροι διαθέτουν την ελάχιστη δυναμική.
Όμως η θεωρία της αναπήδησης δέχεται πολλές περιβαλλοντικές κριτικές, οι οποίες τονίζουν ότι τα αποτελέσματα είναι ασήμαντα και όταν είναι θετικά, εξασθενούνται συν τω χρόνω.
Στην πράξη, οι επικριτές της πράσινης ανάπτυξης υπονομεύουν αυτές τις κινήσεις, υπολογίζοντας και το ότι η διοίκηση του Ομπάμα έλαβε μια στρατηγική απόφαση το 2009, για να υποβαθμίσει το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής προς όφελος της υπεράσπισης των πράσινων θέσεων εργασίας.
«Καθώς ο κόσμος διέρχεται μιας μεγάλης οικονομικής ύφεσης, μια αποτελεσματική αγορά ενέργειας μπορεί να βοηθήσει τα πλέον εύπορα κράτη να αναπτυχθούν, επιτρέποντας στα φτωχότερα την ευκολότερη πρόσβαση στα αγαθά και τις υπηρεσίες που προηγουμένως δεν μπορούσαν να απολαύσουν», ανέφερε στην Euractiv η Marina Migliorato, επικεφαλής του τμήματος εταιρικής κοινωνικής ευθύνης του ιταλικού ενεργειακού κολοσσού Enel.
Παγκόσμια πρόσβαση στην ενέργεια
Κορυφαίοι οικονομολόγοι ισχυρίζονται ότι ο στόχος του SE4ALL, για την παγκόσμια πρόσβαση στην ενέργεια, 1,3 δις ατόμων έως το 2030, δε θα αυξήσει δραματικά τις εκπομπές άνθρακα.
Η Ετήσια Έκθεση για την Ενέργεια του 2011 του Διεθνούς Οργανισμού Περιβάλλοντος αναφέρει ότι λόγω των χαμηλών επιπέδων ανά κεφαλή ενέργειας στον αναπτυσσόμενο κόσμο και το σχετικά μεγάλο ποσοστό της ανανεώσιμης ενέργειας, οι συνολικές αυξήσεις των εκπομπών θα είναι περιορισμένες.
Ο Διεθνής Οργανισμός Περιβάλλοντος εκτιμά ότι η επίτευξη του στόχου των ΗΕ θα απαιτούσε επιπλέον 220 γιγαβάτ ηλεκτρικής ενέργειας και έτσι θα αυξάνονταν οι εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα κατά 239 εκατομμύρια τόνους έως το 2030.
«Το μεγαλύτερο μέρος των εκπομπών προέρχεται από εμάς κι όχι από την Αφρική» ανέφερε στην EurActiv ο Christophe Yvetot, εκπρόσωπος του UNIDO στην ΕΕ.
Σύμφωνα με το σενάριο του ΔΟΠ για το σχέδιο SE4ALL, 45% επιπλέον ηλεκτρικής ενέργειας θα παραγόταν και θα μεταφερόταν μέσω των υπαρχόντων εθνικών δικτύων και 36% από νέα μικρότερα δίκτυα. Γύρω στο 60% από αυτό το σύνολο θα προερχόταν από πηγές ορυκτών καυσίμων, ειδικότερα άνθρακα. Συνεπώς, έτσι θα προωθούνταν πρωτοβουλίες για να βοηθούν οι αναδυόμενες οικονομίες να χρησιμοποιήσουν τοπικές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, είπε ο Yvetot.
Ηλιακές λύσεις όπως συστήματα πάνελ που βρίσκονται σε αγροτικές περιοχές και δε συνιστούν μέρος του δικτύου, μπορούν να παρέχουν ηλεκτρισμό κατά τη διάρκεια τη ημέρας, χωρίς να αυξάνουν τις εκπομπές άνθρακα και αναμένεται να αγγίξουν το 20% του συνόλου του σχεδίου SE4ALL, σύμφωνα με το Διεθνή Οργανισμό Περιβάλλοντος.
«Ίσως μπορούμε να υποστηρίξουμε τους φτωχότερους των φτωχών στην υιοθέτηση πράσινης ενέργειας, είπε ο Yvetot, προσθέτοντας ότι «μπορεί να μην είναι σε θέση να το κάνουν σε όλες τις περιπτώσεις, έτσι ώστε αυτοί που ρυπαίνουν περισσότερο να πρέπει να κάνουν περισσότερες δομικές αλλαγές, οδηγούμενοι στη βιομηχανία που δεν εκπέμπει διοξείδιο του άνθρακα».
Αποκαλυπτικές επιπτώσεις;
Ωστόσο ο Ulrich Hoffman, ένας ανώτερος οικονομολόγος στη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη είπε στην EurActiv ότι η αύξηση των εκπομπών από ένα τέτοιο σενάριο, θα είναι ψηλότερες από 20%.
Η ανάπτυξη του κατά κεφαλήν ΑΕΠ και μια προβλεπόμενη αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού από 7 δισεκατομμύρια σήμερα στα 9 δισεκατομμύρια το 2050, θα καταστήσει την αποσύνδεση της ανάπτυξης από τις εκπομπές CO2 σχεδόν αδύνατη, κατά την άποψή του.
«Με το πλεονέκτημα της ύστερης γνώσης, η αριθμητική της ανάπτυξης δεν δείχνει να υπάρχουν περιπτώσεις τέτοιας αποσύνδεσης σε απόλυτους όρους», είπε, μιλώντας σε προσωπική βάση.
Η «πρόκληση μαμούθ» που αντιμετωπίζει ο πλανήτης θα μπορούσε να φανεί από το γεγονός ότι τα κέρδη της ετήσιας αποδοτικότητας του 0,7% -1% τα τελευταία 25 χρόνια, θα πρέπει να αυξάνονται δέκα φορές κάθε χρόνο έως το 2050 για να περιοριστεί η υπερθέρμανση του πλανήτη στους 2 βαθμούς Κελσίου, εκτιμά ίδιος.
«Μια καθαρά αριθμητική άποψη, θα μας πει ότι η τεχνική λύση δεν μπορεί να λειτουργήσει», προσέθεσε ο Hoffmann. «Πολύ λυπάμαι ότι αν οι τάσεις συνεχιστούν αμείωτα εξετάζουμε μια κλιματική αλλαγή μεταξύ 4-6 βαθμών, η οποία θα έχει επιπτώσεις αποκαλυπτικές, και όσοι συνέβαλαν λιγότερο σε αυτό θα είναι οι πρώτοι και χειρότεροι που θα επηρεαστούν».
Οι επιχειρήσεις που έχουν αρχίσει να κινούνται μακριά από τις επενδύσεις στα ορυκτά καύσιμα, όπως η Shell, τονίζουν το ενδεχόμενο για επενδύσεις στον αναπτυσσόμενο κόσμο για να απαλλάξουν τους ανθρώπους από τη φτώχεια.
«Στα επόμενα 20 χρόνια, η αύξηση της ζήτησης δεν πρόκειται να έρχεται από την Ευρώπη αλλά από το παγκόσμιο πληθυσμό που θα αυξηθεί από 7 σε 9 εκατομμύρια ανθρώπους, και τα επιπλέον τρία δισεκατομμύρια που θα φεύγουν από τη φτώχεια και θα ενώνονται με τη μεσαία τάξη», είπε στην EurActiv ο Dick Benschop, αντιπρόεδρος της Ολλανδία της Shell για τις αγορές καυσίμων στην Ολλανδία.
«Το περιγράφω ως την ηθική της ζήτησης για ενέργεια», προσέθεσε. «Πρέπει να φροντίσουμε για εκείνη την ανάπτυξη με καθαρότερη ενέργεια έτσι ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να διαβάσουν τη νύχτα και να εκπαιδεύσουν τους εαυτούς στους μακριά από το μαγείρεμα με βιοαέριο, την αγορά της πρώτης τους μοτοσικλέτα, ψυγείο και όλα, εκεί είναι που βρίσκεται η ζήτηση».
Όχι ακριβώς εμπόδιο
Ωστόσο, ο Kandeh Yumkella, ο διευθύνων σύμβουλος της SE4ALL και διευθυντής της UNIDO στο γενικό καθήκον για τη πρωτοβουλία του SE4ALL αναγνώρισε το ανακύπτον πρόβλημα το 2011, όταν υπέγραψε μια έκθεση ενεργειακής απόδοσης του UNIDO.
Το έγγραφο αυτό καταγράφει τις διάφορες αναπηδήσεις της ενεργειακής πολιτικής όπου «θα πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη», αλλά είπε ότι «δεν ήταν ακριβώς ένα εμπόδιο» στην υιοθεσία.
«Φαινόμενα υποτροπής μπορούν να μετριαστούν με τη σταδιακή αύξηση των φόρων άνθρακα και ενέργειας ή την επιβολή συνεχώς αυστηρότερου ανώτατου ορίου και συστημάτων συναλλαγών», εξηγούσε το έγγραφο.
Αλλά αυτά μπορεί να είναι ακριβώς το είδος των μέτρων που αντιμετωπίζουν τη μεγαλύτερη πολιτική αντίθεση και ως εκ τούτου να είναι λιγότερο πιθανό να μετουσιωθούν σε πρωτοβουλίες όπως το SE4ALL και ο Χάρτης Πορείας της ΕΕ του Χαμηλού Άνθρακα του 2050, σύμφωνα με το έγγραφο Heinrich Böll.
Και οι δύο μελέτες υποστηρίζουν ότι οι προσπάθειες απόδοσης από μόνες τους δε θα μειώσουν τις εκπομπές, και ότι οι αναλυτές και οι κυβερνήσεις πρέπει να δώσουν μεγαλύτερη προσοχή στα ανακύπτοντα αποτελέσματα.
EurActiv.gr Τρί, 27/11/2012
-----
No comments:
Post a Comment
Only News