Η ΕΕ έχει στόχο να παραμείνει στην πρωτοπορία των προσπαθειών για τη μείωση των θαλάσσιων απορριμμάτων

Τα θαλάσσια απορρίμματα αποτελούν σοβαρή απειλή για το παράκτιο και θαλάσσιο περιβάλλον σε όλο τον πλανήτη. Τα θαλάσσια ενδιαιτήματα έχουν μολυνθεί από ανθρωπογενή απορρίμματα και άλλα απόβλητα, που δημιουργούν αυξανόμενα περιβαλλοντικά, οικονομικά και αισθητικά προβλήματα, αλλά και προβλήματα υγείας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναλαμβάνει δράση για την ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με αυτό το παγκόσμιο πρόβλημα, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που αναλήφθηκαν στο Ρίο εφέτος το καλοκαίρι, ώστε να μειωθεί η συχνότητα και οι επιπτώσεις της ρύπανσης αυτού του είδους στα θαλάσσια οικοσυστήματα.

Ο κ. Janez Potočnik, Επίτροπος αρμόδιος για το περιβάλλον, δήλωσε: «Στην παγκόσμια διάσκεψη κορυφής Ρίο + 20, οι ηγέτες του κόσμου δεσμεύθηκαν να μειώσουν σημαντικά τη θαλάσσια ρύπανση από απορρίμματα μέχρι το 2025. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σκοπεύει να παραμείνει στην πρωτοπορία της προσπάθειας αυτής, συνεργαζόμενη στενά με τα κράτη μέλη, τις συμβάσεις για τις περιφερειακές θάλασσες και τους ενδιαφερόμενους φορείς για να εντοπιστούν και να αναπτυχθούν εναρμονισμένες πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση του προβλήματος.»

Για να ευαισθητοποιήσει και να προκαλέσει προβληματισμό, η Επιτροπή δημοσιεύει επισκόπηση της σχετικής νομοθεσίας της ΕΕ, των πολιτικών και των στρατηγικών που άπτονται του προβλήματος, αναφέροντας τις εν εξελίξει και τις μελλοντικές πρωτοβουλίες στον εν λόγω τομέα. Η επισκόπηση μπορεί να αναζητηθεί στην ακόλουθη διεύθυνση: http://ec.europa.eu/environment/marine/good-environmental-status/descriptor-10/index_en.htm

Τα θαλάσσια απορρίμματα αποτελούνται σε ποσοστό μέχρι 80% από πλαστικά και προέρχονται από ποικίλες πηγές. Τα πλαστικά τείνουν να διατηρούνται στο θαλάσσιο περιβάλλον, ενδεχομένως για εκατοντάδες χρόνια. Το έγγραφο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι πολιτικές για τα ύδατα, την αποδοτικότητα των πόρων και τα απόβλητα, τη θάλασσα και την προστασία της φύσης, καθώς και η νομοθεσία που αφορά τα πλοία και τις λιμενικές υποδομές, θα διαδραματίσουν από κοινού ρόλο στην αντιμετώπιση του προβλήματος, αλλά πρέπει να εφαρμοστούν καλύτερα.

Οι προσπάθειες που καταβλήθηκαν στο παρελθόν παρεμποδίστηκαν από την έλλειψη έγκυρων πληροφοριών σχετικά με την ακριβή κλίμακα και φύση του προβλήματος. Αλλά αυτό θα πρέπει πλέον να έχει εν μέρει επιλυθεί, στο μέτρο που καθίστανται διαθέσιμες βελτιωμένες γνώσεις. Μέχρι τις 15 Οκτωβρίου 2012, στο πλαίσιο της εφαρμογής της οδηγίας-πλαισίου για τη θαλάσσια στρατηγική, τα κράτη μέλη όφειλαν να υποβάλουν αρχική αξιολόγηση της κατάστασης των θαλάσσιων υδάτων τους, τον ορισμό που δίνουν στην «καλή περιβαλλοντική κατάσταση» και τους στόχους που έχουν καθορίσει με σκοπό την επίτευξή της. Η Επιτροπή εξετάζει τώρα τις εκθέσεις των κρατών μελών και προτίθεται να δημοσιεύσει την εκτίμησή της το 2013.

Δεν ήταν όλα τα κράτη μέλη σε θέση να υποβάλουν εγκαίρως την έκθεσή τους. Ενημερωμένη επισκόπηση των εκθέσεων των κρατών μελών μπορεί να αναζητηθεί στην ακόλουθη διεύθυνση:

http://ec.europa.eu/environment/marine/eu-coast-and-marine-policy/implementation/scoreboard_en.htm

Τα επόμενα βήματα

Το έγγραφο για τα θαλάσσια απορρίμματα, από κοινού με πολλά εν εξελίξει πιλοτικά έργα και τις πληροφορίες που συγκεντρώνονται από τα κράτη μέλη σχετικά με την κατάσταση των θαλασσών τους στο πλαίσιο της οδηγίας-πλαισίου για τη θαλάσσια στρατηγική, θα αποτελέσουν σημαντικό υλικό, καθώς η Επιτροπή μελετά την πιθανή επιβολή στόχου μείωσης σε επίπεδο ΕΕ, ως συμβολή στην επίτευξη της δέσμευσης που ανελήφθη στη διάσκεψη Ρίο + 20.

Η Επιτροπή θα προβεί τώρα σε διαβουλεύσεις με τα κράτη μέλη και άλλες χώρες, τις συμβάσεις για τις περιφερειακές θάλασσες, τους εμπλεκόμενους φορείς και άλλους ενδιαφερομένους σχετικά με τον βέλτιστο τρόπο προώθησης μέτρων για τα θαλάσσια απορρίμματα. Η διαβούλευση αυτή θα κορυφωθεί με μια διεθνή διάσκεψη για την πρόληψη και τη διαχείριση των θαλάσσιων απορριμμάτων στις ευρωπαϊκές θάλασσες, η οποία θα συνδιοργανωθεί από το γερμανικό Ομοσπονδιακό Υπουργείο Περιβάλλοντος και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο Βερολίνο τον Απρίλιο του 2013. Ο Υπουργός Περιβάλλοντος της Γερμανίας κ. Altmaier και ο Επίτροπος κ. Potočnik θα είναι μεταξύ των συμμετεχόντων στην εκδήλωση αυτή, που θα επικεντρωθεί σε περιφερειακά σχέδια δράσης για τις θάλασσες της Ευρώπης και έχει στόχο να παρουσιάσει μια πρακτική δέσμη εργαλείων για δράση.

Ιστορικό

Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις των θαλάσσιων απορριμμάτων μπορούν να γίνουν αισθητές κυρίως στη θαλάσσια πανίδα, αλλά δημιουργούν επίσης πρόσθετη πίεση στα ήδη ευάλωτα θαλάσσια οικοσυστήματα και μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο την ανθρώπινη υγεία. Τα θαλάσσια απορρίμματα εμποδίζουν επίσης τον τουρισμό, η δε αποκομιδή των απορριμμάτων στην παραλία κοστίζει αρκετά εκατομμύρια ευρώ ετησίως στις παράκτιες περιοχές της Ευρώπης.

Η οδηγία-πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική απαιτεί από τα κράτη μέλη την επίτευξη «καλής περιβαλλοντικής κατάστασης» των θαλάσσιων υδάτων τους μέχρι το 2020. Προς τούτο, το πρώτο βήμα εφαρμογής είναι η κατάρτιση αρχικής αξιολόγησης (άρθρο 8) που προσδιορίζει τις κυριότερες απειλές για τις ευρωπαϊκές θάλασσες. Επιπλέον, τα κράτη μέλη οφείλουν να διαμορφώσουν, με βάση τον ορισμό της «καλής περιβαλλοντικής κατάστασης» (ΚΠΚ, άρθρο 9), συγκεκριμένα κριτήρια βάσει των οποίων θα μπορούν να αξιολογηθούν τα δεδομένα παρακολούθησης. Τέλος, τα κράτη μέλη υποχρεούνται να θεσπίσουν εθνικούς περιβαλλοντικούς στόχους (άρθρο 10), οι οποίοι να προσδιορίζουν το επίπεδο των φιλοδοξιών τους. Τα θαλάσσια απορρίμματα είναι ένα από τα έντεκα χαρακτηριστικά ποιοτικής περιγραφής που πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τα κράτη μέλη για τον προσδιορισμό της καλής περιβαλλοντικής κατάστασης. Όλες αυτές οι εργασίες πρέπει να γίνουν με τη συνεργασία των χωρών που μοιράζονται τις τέσσερις ευρωπαϊκές θάλασσες, τον Βορειοανατολικό Ατλαντικό, τη Βαλτική, τη Μεσόγειο και τον Εύξεινο Πόντο.

Για περισσότερες πληροφορίες:

http://ec.europa.eu/environment/marine/

16/11/12