Δυτική Καρδίτσα: Το βασίλειο του έλατου

Τα πέτρινα γεφύρια ενώνουν με μαεστρία τις απότομες πλαγιές των βουνών, τα ορεινά χωριά επιμένουν ακόμη παραδοσιακά, κι ένας βυζαντινός φρουρός στέκει ακόμη ακούραστος βιγλάτορας πάνω από τον κάμπο. Από την Αργιθέα μέχρι τη Στεφανιάδα και από το Πετρίλο μέχρι τα Κανάλια, η Καρδίτσα επιφυλάσσει ακόμη πολλές εκπλήξεις...

Αν πιστεύεις πως η Λίμνη Πλαστήρα είναι το πλέον σταθερό σημείο αναφοράς και ο κορυφαίος τουριστικός προορισμός δυτικά της Καρδίτσας, έχεις δίκιο, αλλά όχι 100%! Πιο πέρα από τη γοητευτική τεχνητή λίμνη, ο Νομός Καρδίτσας μετράει δεκάδες μικρά, γραφικά χωριά, το κάθε ένα με τη δική του ιστορία. Οι διαδρομές από το ένα χωριό στο άλλο, είτε πάνω σε άσφαλτο είτε μέσω κακοτράχαλων χωματόδρομων, κρύβουν σε κάθε στροφή κι από μία έκπληξη: μια το βλέμμα σου θα χάνεται μέσα στο πράσινο του έλατου, μια θα κοιτάς απορημένος τις γυμνές κορφές των πανύψηλων αγραφιώτικων βουνών και μια θα προσπαθείς να διακρίνεις τον δρόμο σου μέσα από πυκνή ομίχλη που περιορίζει την ορατότητα στα πέντε μέτρα.

Από τα πιο «ακριβά πέτρινα στολίδια» της περιοχής είναι το γεφύρι του Ανθοχωρίου.

Με αφετηρία τη Λίμνη Πλαστήρα θα κατευθυνθείς αρχικά βόρεια, προς το γραφικό Ανθοχώρι με το πέτρινο γεφυράκι του (θα το βρεις ακολουθώντας το μονοπάτι) και έπειτα το Μουζάκι, την έδρα του ομώνυμου δήμου. Καθώς στρίβεις προς τα δυτικά από το Μουζάκι, θα δεις το βουνό να «σκίζεται» στα δύο και να αποκαλύπτει ένα πέρασμα: από εδώ θα περάσεις για να ξεκινήσει η περιήγηση στη Δυτική Καρδίτσα και τα χωριά της Αργιθέας.
Μέσα από μια διαδρομή ανάμεσα από αιωνόβια πλατάνια, από βελανιδιές και έλατα, φτάνεις στον πρώτο σταθμό: είναι η Δρακότρυπα, ένα χωριό «βυθισμένο» στο πράσινο, που κάποτε, πίσω στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, ήταν σπουδαίο κέντρο παραγωγής σπαθιών. Αν συνεχίσεις άλλα 2 χλμ. μετά το χωριό, θα φτάσεις στην Ιερά Μονή Αγίας Τριάδας, ένα σημαντικό μνημείο για ολόκληρα τα Αγραφα. Το μοναστήρι χτίστηκε στα μέσα του 18ου αι., εικονογραφήθηκε πλούσια από τον ζωγράφο Θεόδωρο, είδε τον Γεώργιο Καραϊσκάκη και τον Κοσμά τον Αιτωλό να διαβιούν για ένα σύντομο διάστημα εδώ, στη συνέχεια ωστόσο εγκαταλείφθηκε για πολλά χρόνια, με συνέπεια να υποστεί έντονες φθορές από το πέρασμα του χρόνου. Πριν από περίπου 15 χρόνια, χάρη στη φροντίδα των κατοίκων, η μονή ξαναζωντάνεψε, και σήμερα μένουν εδώ δύο μοναχές.

Δ. Αργιθέας
Τα χωριά της πέτρας

Παλιός νερόμυλος στα δάση της Αργιθέας

Από τη Δρακότρυπα επιστρέφεις στον κεντρικό επαρχιακό δρόμο Καρδίτσας-Αργιθέας. Αυτή τη φορά χαράζεις πορεία προς το χωριό που έδωσε το όνομά του στον νεοσύστατο καλλικρατικό δήμο, την Αργιθέα. Περίπου 10 χλμ. μετά τη Δρακότρυπα ωστόσο, κάνε μια παράκαμψη προς τα αριστερά και ακολούθησε τις πινακίδες προς την Οξυά. Θα δεις πως το τοπίο αρχίζει σιγά σιγά να αλλάζει και το υψόμετρο να ανεβαίνει αργά αλλά σταθερά. Οσο ανεβαίνεις, η ομίχλη αρχίζει να έρχεται όλο και πιο κοντά, κρύβοντας επιμελώς τις πλαγιές των βουνών και δημιουργώντας ένα σκηνικό ατμοσφαιρικό όσο και απόκοσμο. Οι πανύψηλες όσο και επιβλητικές κορυφές στο Μαλιά (1.970 μ.), το Βουτσικάκι (2.154 μ.) και την Καράβα (2.184 μ.) «ξεκαθαρίζουν» πως εδώ η φύση δεν αστειεύεται. Η παράδοση, μάλιστα, λέει πως κάποτε, όταν ο θεσσαλικός κάμπος ήταν θάλασσα, η κορφή Καράβα δεν ήταν βουνό αλλά παράκτιο ύψωμα, εκεί κοντά έδεναν τα καράβια, εξ ου και το όνομά του. Ο οικισμός της Οξυάς, χτισμένος σε μια απότομη πλαγιά του βουνού, σε υψόμετρο 900 μ., εντυπωσιάζει: είναι τέτοια η τραχύτητα της πλαγιάς, που απορείς πώς μπόρεσαν οι άνθρωποι να στήσουν εδώ τα σπιτικά τους.
Επιστροφή στον κεντρικό δρόμο, από όπου 13 περίπου χλμ. διαδρομής (60 χλμ. από την Καρδίτσα) σε οδηγούν στην Αργιθέα. Η παλιά πρωτεύουσα της Αθαμανίας μπορεί να μην είναι πια το διοικητικό επίκεντρο της περιοχής, διατηρεί ωστόσο ακόμη τη λάμψη της. Χτισμένη μέσα σε ένα κοίλωμα, ανάμεσα από τις απόκρημνες πλαγιές των βουνών που την περικλείουν, η Αργιθέα χαρίζει όμορφες εικόνες με τα πετρόκτιστα σπίτια της και το επίσης πέτρινο γεφυράκι της. Ο χώρος μάλιστα γύρω από το γεφύρι έχει διαμορφωθεί κατάλληλα για περίπατο, με μονοπάτια και παγκάκια κάτω από τα θεόρατα πλατάνια. Λίγο έξω από το χωριό θα δεις και ό,τι έχει απομείνει από το αρχαίο νεκροταφείο του 4ου π.Χ. αι., με τους κιβωτιόσχημους τάφους, όπου η αρχαιολογική σκαπάνη ανακάλυψε αγγεία και κοσμήματα.

Αρχιτεκτονική... διαφωνία στο Πετρωτό.

Από την Αργιθέα συνέχισε νότια, προς το Ανθηρό και τα χωριά Πετρωτό και Καλή Κώμη. Το Ανθηρό, 17 χλμ. από την Αργιθέα και 71 χλμ. από την Καρδίτσα, είναι το μεγαλύτερο χωριό της περιοχής και έδρα του δήμου. Κάθισε για ένα τσιπουράκι στο καφενείο της πλατείας, και αν είναι μέρα κυνηγιού θα ακούσεις τους ντόπιους να μιλάνε με πάθος για το κυνήγι της μέρας, τι πήγε στραβά και τι πρέπει να γίνει ώστε την επόμενη φορά να μην τη... γλιτώσει το αγριογούρουνο! Στο Ανθηρό λειτουργεί επίσης πεστροφογεννητικός σταθμός, ενώ πριν συνεχίσεις προς Πετρωτό αξίζει να επισκεφτείς και τη Μονή Κατουσίου (ή Γενέσεως της Θεοτόκου).
Το τέλος της διαδρομής έρχεται στο Πετρωτό, δίπλα στα σύνορα με τον γειτονικό Νομό Αρτας. Στο χωριό άφησε την τελευταία του πνοή ο Αρης Βελουχιώτης. Αυτό που αξίζει να δεις ωστόσο είναι το φημισμένο πέτρινο γεφύρι του (λίγο μετά τη σιδερένια γέφυρα προς Συκιά), το οποίο λέγεται πως θα σκεπαστεί από τα νερά του Αχελώου όταν ολοκληρωθούν τα έργα εκτροπής του ποταμού.

Το γεφύρι του Πετρωτού· τα έργα εκτροπής του Αχελώου αναμένεται να το σκεπάσουν...

Το μεγαλύτερο γεφύρι της Θεσσαλίας
Ο τίτλος τα λέει όλα. Το γεφύρι της Καρυάς ή Τριζόλου είναι το πιο μεγάλο μονότοξο γεφύρι σε όλη τη Θεσσαλία. Με άνοιγμα τόξου 32 μ. και ύψος περίπου 16 μ, αποτελεί ένα λαμπρό δείγμα τοπικής αρχιτεκτονικής, φτιαγμένο κι αυτό από τα χρυσά χέρια των ντόπιων μαστόρων. Αν και οι διαστάσεις του προκαλούν δέος, είναι τέτοια η χωροταξία της περιοχής που μπορεί να περάσεις με το αυτοκίνητο και να μην το δεις, καθώς ο δρόμος περνά αρκετά ψηλά. Για να μην το χάσεις, υπολόγισε πως βρίσκεται περίπου στα 5,5 χλμ. της διαδρομής από το Ανθηρό προς το Πετρωτό. Μπορείς να κατέβεις μέχρι το γεφύρι ακολουθώντας ένα δύσβατο μονοπάτι, υπολογίζοντας περίπου 40 λεπτά για την κατάβαση και την επιστροφή.

 
Κάστρο Φαναρίου
Τα Κανάλια και το Φανάρι είναι δύο παραδοσιακοί οικισμοί που θα συναντήσεις βορειοανατολικά της Λίμνης Πλαστήρα. Και οι δύο ανήκουν στον δήμο Μουζακίου, και αξίζουν να τους χαρίσεις ένα πρωινό (το λιγότερο!) για να τους γνωρίσεις από κοντά.
Χτισμένα σε υψόμετρο 330 μ., τα Κανάλια απέχουν 13 χλμ. από την Καρδίτσα και 17 χλμ. από το Μουζάκι. Ολόκληρος ο θεσσαλικός κάμπος απλώνεται μπροστά στα πόδια τους, αν μάλιστα ο καιρός το επιτρέπει το βλέμμα φτάνει μέχρι τα Τρίκαλα και τις κορφές του Ολύμπου.

Στην κεντρική πλατεία του Ανθηρού.

Σήμα κατατεθέν του χωριού είναι ασφαλώς η πλατεία του, με τις τέσσερις βρύσες, και τα μαγαζιά που παίζουν λαϊκή μουσική, τιμώντας έτσι το διάσημο τέκνο του χωριού, τον λαϊκό συνθέτη και στιχουργό Μπάμπη Μπακάλη. Στην πλατεία θα βρεις και μια από τις καλύτερες επιλογές φαγητού στην περιοχή, το «Καναλίων Γεύσεις»!
Σε απόσταση μόλις 2,5 χλμ. από τα Κανάλια, ο οικισμός του Φαναρίου ξεχωρίζει με το επιβλητικό βυζαντινό του κάστρο, το μοναδικό φρούριο εκείνης της εποχής που σώζεται στην Καρδίτσα. Οι Βυζαντινοί το έχτισαν τον 13ο αι. για να προστατεύει τη δίοδο Τρικάλων - Αρτας, έπειτα πέρασε στα χέρια των Οθωμανών, ενώ κατά καιρούς γνώρισε καταστροφές είτε από τα έντονα καιρικά φαινόμενα, είτε από τους κατοίκους της περιοχής που χρησιμοποίησαν πέτρες από το κάστρο για να φτιάξουν τα σπίτια τους. Σήμερα το φρούριο είναι ανοιχτό για το κοινό, αν και ακόμη πραγματοποιούνται έργα αποκατάστασης, κυρίως στις πολεμίστρες. Στον εσωτερικό χώρο θα δεις και μια καταπακτή που, όπως πιστεύεται, χρησίμευε ως μυστική δίοδος διαφυγής, οδηγώντας αρκετά έξω από τον χώρο του κάστρου.

Το κάστρο του Φαναρίου είναι το μοναδικό σωζόμενο βυζαντινό φρούριο της Δυτικής Θεσσαλίας.

Στον δρόμο για τα σύννεφα
Μπορεί η Λίμνη Πλαστήρα να είναι το πιο πολύτιμο στολίδι της καρδιτσιώτικης γης, δεν είναι όμως και το μοναδικό. Στην Ανατολική Αργιθέα, εκεί στο δυτικότερο άκρο του νομού Καρδίτσας (70 χλμ. από την πρωτεύουσα του νομού) θα συναντήσεις μια... μικρογραφία της: σε ένα άκρως ατμοσφαιρικό σκηνικό, πολύ κοντά στον οικισμό της Στεφανιάδας, υπάρχει από το 1963 μια μικρή λίμνη που ζητάει να κλέψει λίγη από τη λάμψη της μεγάλης της αδερφής.
Αν σε παραξενεύει η φράση «υπάρχει από το 1963», πρέπει να διευκρινίσουμε πως η λίμνη δημιουργήθηκε από μια χειμωνιάτικη κατολίσθηση που έθεσε σε κίνδυνο τη ζωή των κατοίκων της Στεφανιάδας. Εν τέλει, το χωριό σώθηκε, και μάλιστα έδωσε το όνομά του στη νέα λίμνη.

Σεργιάνι στα λιθόστρωτα καλντερίμια των οικισμών του Πετρίλου.

Καθώς ακολουθείς τον δρόμο προς το Πετρίλο, είναι αδύνατον να μη σταματήσεις στη Μονή Σπηλιάς, το μοναστήρι που φαίνεται να «αιωρείται» στην πλαγιά του βουνού σε υψόμετρο 800 μ. Μπορείς να μείνεις σε κάποιο από τα κελιά της Μονής, για να αισθανθείς λίγο πιο κοντά στον ουρανό και τα σύννεφα.
Ο δρόμος από τη Στεφανιάδα λίμνη μέχρι το Βλάσι χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, είτε τον περάσεις μέρα είτε νύχτα. Σε πολλά σημεία θα βρεθείς να οδηγείς δίπλα στον γκρεμό, οι πλαγιές φαίνονται σε κάποια σημεία σαν... «κομμένες» με ξυράφι, ενώ πολλές φορές θα χρειαστεί να κάνεις ζιγκ ζαγκ για να αποφύγεις τις πέτρες που πέφτουν στον δρόμο.

Ο εντυπωσιακός ναός της Παναγίας στη Χάρις (ή Κρανιά).

Από το Βλάσι, στρίψε δεξιά στη διασταύρωση προς Πετρίλο. Ακολουθώντας μια υπέροχη διαδρομή μέσα από τα έλατα, και αφού σταματήσεις για να δεις από κοντά το... παράξενο εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής (θυμίζει περισσότερο αποθήκη παρά ξωκλήσι), θα φτάσεις στον μεγάλο οικισμό του Πετρίλου. Στην πραγματικότητα πρόκειται για πολλούς οικισμούς, τα ονομαζόμενα Πετρίλια, που συναποτελούν το Πετρίλο: ο Ανω Μάγειρας, η Κρανιά (ή Χάρις), τα Αργυραίικα και οι Βασιλάδες είναι μερικοί από αυτούς τους οικισμούς. Ξεχωρίζει ίσως η Χάρις με τον εκπληκτικό ναό της Παναγίας.
Ολοι, ωστόσο, οι οικισμοί απολαμβάνουν ασύλληπτη θέα στα γύρω βουνά και τις γυμνές κορφές στο Βουτσικάκι. Ο κ. Γιώργος, που βγήκε να μας υποδεχτεί στην πλατεία του Ανω Μάγειρα με τη σύζυγό του την κ. Αγορίτσα, ακόμη θυμάται τα χρόνια που ανέβαινε στις πλαγιές του βουνού...

Η λίμνη Στεφανιάδα, που μετρά μόλις 50 χρόνια ζωής.

 
ΔΙΑΜΟΝΗ
Η ιδανική επιλογή διαμονής στο Μουζάκι λέγεται «Mouzaki Palace» (Μουζάκι, τηλ. 24450 43450-53, www.mouzakipalace.com), διαθέτει 40 δωμάτια και 2 σουίτες με όλες τις πολυτελείς ανέσεις που αναμένεις από ένα ξενοδοχείο 4*, ενώ στους χώρους του συμπεριλαμβάνεται ακόμη και ένα άρτια εξοπλισμένο spa για μοναδικές στιγμές χαλάρωσης. Στην άλλη άκρη της δυτικής Καρδίτσας, ο «Ξενώνας του Αλκιβιάδη» (Καλή Κώμη, τηλ. 24450 31510-11) προσφέρει άνετη διαμονή σε ατμοσφαιρικά δωμάτια, μέσα σε ένα περιβάλλον εκπληκτικής φυσικής ομορφιάς.
ΦΑΓΗΤΟ
Τοπ επιλογή φαγητού είναι το εστιατόριο «Αγγελος» (Βλάσι, τηλ. 24450 31700). Ο ιδιοκτήτης του θα σας σκλαβώσει με την ευγένειά του, και θα σας σερβίρει πρώτης ποιότητας κρεατικά στη σχάρα, όλα ντόπια και πεντανόστιμα. Οι σαλάτες του είναι επίσης στα συν, ενώ μην παραλείψεις να δοκιμάσεις και το βαρελίσιο κρασί του. Θα καθίσεις επίσης στη «Συνάντηση» (Ανθηρό, τηλ. 24450 31239) για να πιεις ένα τσιπουράκι και να δοκιμάσεις γιουβέτσι με κατσίκι και γίδα βραστή.

Κείμενο: Γιάννης Μαντάς
Φωτογραφίες: Γιάννης Σεφέρος
.ethnos.gr