ΕΚΘΕΣΗ - ΣΟΚ: Καζάνι που βράζει η Ελλάδα

Πληθαίνουν οι καύσωνες, όπως έδειξε το φετινό καυτό καλοκαίρι, ενώ νέο φαινόμενο είναι οι υψηλές θερμοκρασίες σε μεγάλα υψόμετρα. Σύμφωνα με επιστημονική έρευνα, τεράστιες θα είναι οι ζημιές για την οικονομία της χώρας από την ξηρασία τις επόμενες δεκαετίες...

Αυξάνεται όλο και περισσότερο η συχνότητα ακραίων καιρικών φαινομένων, καθώς η μεταβολή του κλίματος είναι σε εξέλιξη και για ένα ακόμη καλοκαίρι ισχυρό κύμα ζέστης σαρώνει τη Νοτιοανατολική Ευρώπη.

Δυσμενής είναι για την Ελλάδα η κλιματική αλλαγή, ακόμη και αν εφαρμοστεί το αισιόδοξο σενάριο δράσης, αφού θα καταφέρει καίριο πλήγμα στην οικονομία μειώνοντας δραστικά το ΑΕΠ, κατά 2% το 2050 και κατά 6% το 2100, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Eπιτροπής Μελέτης των Επιπτώσεων της Κλιματικής Αλλαγής (ΕΜΕΚΑ).

Στη Μεσόγειο τα τελευταία 50 χρόνια η μέση τιμή της θερμοκρασίας ανέβηκε πάνω από 2 βαθμούς. Στην Ελλάδα τεράστιες θα είναι οι ζημιές στο περιβάλλον, στα δάση, στη γεωργία, στην αλιεία, στον τουρισμό, στις μεταφορές και στην εξορυκτική βιομηχανία.

Nέες ασθένειες

Σε όλη την Ευρώπη ο δείκτης θνησιμότητας των πολιτών θα ανέβει κατά 1% έως 4%, λόγω των μεταβαλλόμενων καιρικών συνθηκών και νέων ασθενειών, σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας. Το 2100 η άνοδος της μέσης στάθμης της θάλασσας θα κυμανθεί μεταξύ 0,2 και 2 μέτρων.

Στην Αττική μέχρι το 2100 η μέση μέγιστη θερμοκρασία τη θερινή περίοδο θα αυξηθεί κατά περίπου 4,4οC (ΕΜΕΚΑ - Σενάριο Εκπομπών Α1Β) και ο αριθμός των οφειλόμενων στην ανθρωπογενή υπερθέρμανση θανάτων στο Λεκανοπέδιο μπορεί να αυξηθεί κατά 25%.

Φέτος τα κύματα του καύσωνα έφτασαν ακόμη και σε μεγάλα υψόμετρα στα Βαλκάνια (Σιμπίου, Μαυροβούνιο) το πρώτο δεκαήμερο του μήνα, με υψηλές θερμοκρασίες σε Μαυροβούνιο (43,5οC), Ρουμανία (42οC), Βουλγαρία (40οC), Κροατία (40οC) και Σερβία (42οC). Στην Ελλάδα, αφόρητη ζέστη συνεχίζει να υπερθερμαίνει τα ηπειρωτικά, όπου η θερμοκρασία την Τρίτη και την Τετάρτη ανήλθε στους 42οC.

Πληθαίνουν όλο και περισσότερο οι καύσωνες, δεδομένου ότι η συνεχώς αυξανόμενη εκπομπή αέριων ρύπων αυξάνει τη θερμοκρασία στον πλανήτη.

«Η αποσταθεροποίηση του κλίματος είναι γεγονός. Το κλίμα έχει επηρεαστεί σε όλο τον πλανήτη. Νομίζω ότι και οι πλέον άπιστοι θ' αρχίσουν να πείθονται ότι υπάρχει και ανθρώπινη παρέμβαση στη μεταβολή του κλίματος» εξηγεί ο επόπτης του «Κέντρου Φυσικής της Ατμόσφαιρας και Κλιματολογίας» ακαδημαϊκός καθηγητής Χρήστος Ζερεφός.

«Αυτό αποδεικνύεται από τη συχνότερη εμφάνιση ακραίων καιρικών φαινομένων. Ταυτόχρονα η βαθμιαία αύξηση της θερμοκρασίας συμβαίνει πολύ πιο γρήγορα απ' ό,τι νομίζαμε. Στη Γροιλανδία, το λιώσιμο των πάγων γίνεται πιο γρήγορα. Η Κρυόσφαιρα λιώνει με ρυθμό ταχύτερο από τις εκτιμήσεις της επιστημονικής κοινότητας.

Εχουμε πολύ σοβαρές ενδείξεις για τη Μεσόγειο, η οποία βρίσκεται στο ''κόκκινο'', εφόσον τα τελευταία 50 χρόνια η αύξηση της θερμοκρασίας έχει ξεπεράσει τους 2οC. Εχουμε υψηλές θερμοκρασίες σε μεγάλα υψόμετρα, φαινόμενο που δεν υπήρχε τις προηγούμενες δεκαετίες.

Στη χώρα μας έχουμε εμφάνιση συχνών καυσώνων, οι οποίοι διαρκούν λιγότερο, γιατί συμβαίνουν πιο συχνά. Πρέπει να μάθουμε να ζούμε με τους καύσωνες, όπως μάθαμε να ζούμε με τους σεισμούς. Θα πρέπει λοιπόν όλοι να ξέρουμε πώς να συμπεριφερθούμε και οι ευάλωτες ομάδες να προστατεύονται τις ημέρες του καύσωνα.

Οταν λένε οι επιστήμονες ότι η έκθεση στον ήλιο είναι επικίνδυνη από τις 11 π.μ. μέχρι τις 4 μ.μ., να αποφεύγουμε την ηλιοθεραπεία τις ώρες αυτές. Ο καθένας θα πρέπει να προσαρμοστεί στο νέο περιβάλλον και να μειώσει τις εκπομπές του θερμοκηπίου. Να προλαβαίνουμε τα γεγονότα, παρά να τα θεραπεύουμε εκ των υστέρων».

40 μέρες επιπλέον ξηρασία
Λιγοστεύουν οι βροχοπτώσεις

Τις τελευταίες πέντε δεκαετίες παρατηρείται μείωση των βροχοπτώσεων στην Κεντρική και τη Βόρεια Ελλάδα. Η μείωση ξεκινά από 30 χλστ. ανά δεκαετία και τοπικά μπορεί να φθάσει μέχρι και τα 150 χλστ. ανά δεκαετία. Αλλά και η απορροή των ποταμών είναι μειωμένη σε ποσοστό 5-10%, όπως προκύπτει από τη σύγκριση της απορροής στο χρονικό διάστημα 1971-1998, σε σχέση με το χρονικό διάστημα 1900-1970, εξαιρουμένης της Ηπείρου, όπου η πτώση περιορίζεται στο 2-5%.

Σύμφωνα με τα σενάρια της Εκθεσης, το υδατικό δυναμικό της χώρας θα μειωθεί δραστικά τις επόμενες δεκαετίες. Την περίοδο 2021-2050 η μείωση των τιμών του ύψους της βροχής στην επικράτεια θα κυμανθεί από 3% έως 8% και του συνολικού υδατικού δυναμικού θα κυμανθεί από 14% έως 22%. Για την περίοδο 2071-2100, η μείωση των βροχοπτώσεων θα κυμανθεί από 7% έως 20% και στο υδατικό δυναμικό από 30% έως 54%.

Εως 4,5οC πάνω ο υδράργυρος
«Στο τέλος του 21ου αιώνα η θερμοκρασία του αέρα θα αυξηθεί από 3,0οC έως 4,5οC. Επίσης θα αυξηθεί η μέση προσπίπτουσα ηλιακή ακτινοβολία (μεταξύ 2,3 W/τετρ. μ. και 4,5 W/τετρ. μ.) καθώς και η ένταση των ετήσιων ανέμων κατά 10%» λέει ο κ. Ζερεφός. «Κατά την περίοδο 2071-2100, στα πεδινά ηπειρωτικά θα υπάρχει αυξημένη ανάγκη ψύξης έως και 40 επιπλέον ημέρες τον χρόνο.

Μεταβολές αναμένονται επίσης ως προς τις ακραίες τιμές της βροχόπτωσης. Στην Αν. Στερεά Ελλάδα και τη ΒΔ Μακεδονία η μέγιστη ποσότητα του νερού που κατακρημνίζεται σε διάστημα έως 3 ημέρες αναμένεται να αυξηθεί σε ποσοστό έως 30%, ενώ στη Δυτική Ελλάδα αναμένεται να μειωθεί σε ποσοστό έως 20%.

Οι μεγαλύτερες αυξήσεις της διάρκειας των ξηρών περιόδων θα σημειωθούν στην ανατολική ηπειρωτική χώρα και στη Β. Κρήτη, όπου αναμένονται 20 επιπλέον ημέρες ξηρασίας το 2021-2050 και μέχρι 40 επιπλέον ημέρες το 2071-2100. Η μεταβολή των κλιματικών συνθηκών θα αυξήσει τον αριθμό των ημερών με εξαιρετικά αυξημένο κίνδυνο πυρκαγιάς, κατά 40 ημέρες το 2071-2100, σε όλη την Αν. Ελλάδα από τη Θράκη έως την Πελοπόννησο, ενώ μικρότερες αυξήσεις αναμένονται στη Δυτική Ελλάδα».

Μέχρι 2 μέτρα θα ανέβει η θάλασσα
Θα... βουλιάξει το 20% των ακτών μας

Η αλλαγή του κλίματος θα επιφέρει άνοδο της μέσης στάθμης της θάλασσας, η οποία θα κυμανθεί μέχρι το 2100 μεταξύ 0,2 και 2 μέτρων. Το σημαντικότερο πρόβλημα της παράκτιας ζώνης της χώρας μας είναι ο υψηλός ρυθμός διάβρωσης της ακτογραμμής. Πάνω από το 20% απειλείται, κατατάσσοντας την Ελλάδα 4η χώρα ως προς την παράκτια τρωτότητα, μεταξύ των 22 παράκτιων χωρών της ΕΕ.

«Η Ελλάδα είναι μια χώρα με εξαιρετικά μεγάλο μήκος ακτογραμμής, περίπου 16.300 χλμ., εκ των οποίων περίπου τα 1.000 χλμ. αποτελούν περιοχές υψηλής ευπάθειας στην κλιματική αλλαγή» λέει ο κ. Ζερεφός.

«Η ευπάθεια έγκειται στον κίνδυνο ανόδου της μέσης στάθμης της θάλασσας στη χώρα μας, η οποία εκτιμάται ότι θα κυμανθεί μέχρι το 2100 μεταξύ 0,2 και 2 μέτρων. Βεβαίως, η ευπάθεια των ακτών καθορίζεται και από άλλους τοπικούς παράγοντες, τεκτονικούς, γεωμορφολογικούς κ.λπ. Περίπου το 20% της ακτογραμμής της Ελλάδος αποτελεί ακτές με μέτρια έως υψηλή ευπάθεια. Το συνολικό κόστος, εξαιτίας των μεταβολών της στάθμης της θάλασσας, ανέρχεται σε πολλές δεκάδες εκατομμύρια ευρώ κατ' έτος».

ΔΥΣΒΑΣΤΑΧΤΕΣ ΖΗΜΙΕΣ
Τα 3 σενάρια για τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής

Οι οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής για την Ελλάδα θα είναι δυσβάσταχτες, εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, σύμφωνα με τη μελέτη που εκπονήθηκε για πρώτη φορά στη χώρα μας από την επιστημονική Επιτροπή Μελέτης των Επιπτώσεων της Κλιματικής Αλλαγής (ΕΜΕΚΑ - Ιούνιος 2011).

Η Επιτροπή αποτίμησε το κόστος της κλιματικής αλλαγής για την ελληνική οικονομία, το κόστος της τυχόν αδράνειας, καθώς και το κόστος των μέτρων άμβλυνσης των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής.

• 1 Το δυσμενέστερο από τα τρία σενάρια αντιστοιχεί σε ανυπαρξία κάθε δράσης για μείωση των ανθρωπογενών εκπομπών των αερίων και χαρακτηρίστηκε στην Εκθεση ως «Σενάριο Μη Δράσης». Στην περίπτωση του σεναρίου αυτού υπολογίζεται ότι το ΑΕΠ της Ελλάδος θα μειωθεί, σε ετήσια βάση, κατά 2% το 2050 και κατά 6% το 2100. Το συνολικό σωρευτικό κόστος του «Σεναρίου Μη Δράσης» για την ελληνική οικονομία, για το χρονικό διάστημα έως το 2100, εκφρασμένο ως μείωση του ΑΕΠ, ανέρχεται στα 701 δισ. ευρώ (σε σταθερές τιμές του 2008).

• 2 Το «Σενάριο Μετριασμού», σύμφωνα με το οποίο η Ελλάδα μειώνει δραστικά τις εκπομπές αερίων, έχει ως αποτέλεσμα η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας να περιοριστεί στους 2οC. Το συνολικό σωρευτικό κόστος του «Σεναρίου Μετριασμού», για το χρονικό διάστημα έως το 2100, εκφρασμένο ως απώλεια ΑΕΠ, προκύπτει ίσο με 436 δισ. ευρώ (σταθερές τιμές του 2008).

• 3 «Προκειμένου να μετριαστούν οι ζημίες εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, είναι αναγκαίο να ασκηθεί και πολιτική προσαρμογής, η οποία προβλέπεται από το ''Σενάριο Προσαρμογής''. Σ' αυτήν την περίπτωση, το ΑΕΠ της Ελλάδας θα παρουσιάσει μείωση κατά 2,3% και 3,7% τα έτη 2050 και 2100, αντίστοιχα, και το κόστος προσαρμογής στη νέα κατάσταση εκτιμάται 67 δισ. ευρώ», όπως επισημαίνει ο κ. Χρ. Ζερεφός, ο οποίος υπήρξε ο συντονιστής της ΕΜΕΚΑ και εξηγεί: «Ωστόσο τα μέτρα προσαρμογής δεν εξαλείφουν το σύνολο των ζημιών, απλώς τις περιορίζουν. Το συνολικό κόστος για την ελληνική οικονομία από τις ζημίες εκτιμήθηκε ίσο με 510 δισ. ευρώ (σταθερές τιμές του 2008), σωρευτικά μέχρι το 2100.

Το συνολικό κόστος για την ελληνική οικονομία βάσει του ''Σεναρίου Προσαρμογής'' είναι το άθροισμα του κόστους που συνεπάγονται για την οικονομία τα μέτρα προσαρμογής και του κόστους που οφείλεται στις (περιορισμένες) ζημίες, εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής. Ετσι, το συνολικό κόστος του ''Σεναρίου Προσαρμογής'' εκτιμήθηκε ίσο με 577 δισ. ευρώ (σταθερές τιμές του 2008), σωρευτικά μέχρι το 2100».

ΔΙΟΝΥΣΙΑ ΛΑΓΙΟΥ
kallipateira@pegasus.gr

ethnos gr

12/8/12