WWF: διαπιστώνει οπισθοδρόμηση στη δασική νομοθεσία

Η δασική νομοθεσία βρέθηκε στο στόχαστρο πολλών σχεδίων νόμων που προτάθηκαν τόσο από το πολιτικά αρμόδιο υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ), όσο και από το υπουργείο Οικονομικών.

Οι σημαντικότερες τροποποιήσεις (με τις ανάλογες συνέπειες), όπως κωδικοποιούνται στην φετινή έκθεση του WWF για την περιβαλλοντική νομοθεσία στην Ελλάδα, η οποία δημοσιεύθηκε την Τετάρτη, ήταν, μεταξύ άλλων, οι εξής:

· Ν. 3986/2011 (κυρίως το Κεφάλαιο Γ'). Ο εφαρμοστικός νόμος του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012-2015 «αποψίλωσε» τη δασική νομοθεσία, σε σχέση με τις καταπατήσεις δημόσιων εκτάσεων και τη νομιμοποίηση προϋφιστάμενων αυθαιρέτων χρήσεων και κτισμάτων, καθώς και τις παραχωρήσεις δημόσιας δασικής γης και τις επιτρεπόμενες σε αυτήν χρήσεις.

· Ν. 4030/2011 (άρθ. 55, παρ. 12). Ο νόμος για τον νέο τρόπο έκδοσης οικοδομικών αδειών επέτρεψε τη μετεγκατάσταση «νομίμως λειτουργούντων» ελαιοτριβείων λόγω ένταξης των περιοχών λειτουργίας τους σε Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου.

· Ν. 4030/2011 (άρθ. 55, παρ. 13). Με «φωτογραφική διάταξη» για τουριστικές εγκαταστάσεις εντός δασών ή δασικών εκτάσεων προβλέπεται αύξηση στο 20% του ποσοστού της δασικής έκτασης που μπορεί να δομηθεί (από 10% που ίσχυε) εφόσον η εγκατάσταση «πρόκειται να εξυπηρετήσει και αθλητικές χρήσεις» και εφόσον η συνολική προς αξιοποίηση έκταση είναι μεγαλύτερη των 3.000 στρεμμάτων, και έχει ορισμένα εξειδικευμένα χαρακτηριστικά (συνολική δόμηση 10%, κάλυψη του επίμαχου δάσους ή δασικής έκτασης από βλάστηση αειφύλλων ή φυλλοβόλων πλατύφυλλων σε ποσοστό τουλάχιστον 80%). Όπως σχολιάζουν οι συντάκτες της έκθεσης «δύσκολα θα βρεθεί κάποια αιτιολογία για τη ρύθμιση αυτή, που εκτιμάται ότι εξυπηρετεί τη χωροθέτηση συγκεκριμένης μεγάλης τουριστικής επένδυσης στη Στερεά Ελλάδα».

· Ν. 4030/2011 (άρθ. 55, παρ. 2 και 8). Περιλαμβάνει σειρά τροπολογιών που αποδυναμώνουν τη Δασική Νομοθεσία, ευνοώντας τις αυθαίρετες κατασκευές και μια σειρά από δραστηριότητες που δε συνάδουν με την προστασία των δασών και εν γένει του φυσικού περιβάλλοντος. Πιο συγκεκριμένα, αυξάνεται η χρονική προθεσμία υποβολής αντιρρήσεων για ένα δασικό χάρτη από 45 ημέρες σε 60 (άρθ. 55 παρ. 2), ενώ παράλληλα αναφέρεται ότι «κατ' εξαίρεση» επιτρέπεται η «αναμόρφωση με την προσθήκη ή διαγραφή των εκτάσεων που θα υπαχθούν ή θα πάψουν να υπάγονται στον δασικό νόμο».

· Ν. 4014/2011 (άρθ. 2, παρ. 5 και άρθ. 12, παρ. 1). Ο νόμος για τα αυθαίρετα και την περιβαλλοντική αδειοδότησης προβλέπει κατάργηση της γνωμοδοτικής αρμοδιότητας της Δασικής Υπηρεσίας σε εντός σχεδίου πόλης πάρκα και άλση γεγονός που ενέχει σοβαρούς κινδύνους υπο-εκτίμησης της οικολογικής τους αξίας.

· Ν. 4067/2012 (άρθ. 41). Ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός τροποποιεί την παρ. 6 του άρθρου 71 του Δασικού Κώδικα (ν.δ. 86/1969), προβλέποντας πλέον την εξαίρεση από την κατεδάφιση αυθαιρέτων και τη διάνοιξη οδών εντός αστικών πάρκων και αλσών.

· Ν. 4055/2012 (άρθ. 38, παρ. 2). Ο νόμος για τη δίκαιη δίκη αυξάνει στα 600 ευρώ το όριο αξίας της παράνομα υλοτομημένης ξυλείας, μέχρι του οποίου το αντίστοιχο αδίκημα διώκεται σε βαθμό πταίσματος. Σύμφωνα με ανακοίνωση της Πανελλήνιας Ένωσης Δασολόγων Δημοσίων Υπαλλήλων, αυτό το όριο αντιστοιχεί σε περίπου 30 τόνους ξυλείας, έγκλημα με σοβαρό περιβαλλοντικό αποτύπωμα στο δασικό οικοσύστημα, το οποίο όμως τιμωρείται πλέον με χαμηλότερη ποινή.

· Ν. 4042/2011 (άρθ. 53, παρ. 5). Οι χορτολιβαδικές και οι βραχώδεις εκτάσεις που υπάγονται στην δασική νομοθεσία μπορούν, με ειδική διάταξη, να παραχωρούνται σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα για τη δημιουργία ορειβατικών καταφυγίων και χιονοδρομικών κέντρων. Η διάταξη αφορά κυρίως τις βραχώδεις εξάρσεις και (υπο-αλπικές) ζώνες υπεράνω των δασών, δηλαδή ένα σημαντικό, και ευαίσθητο κομμάτι του ορεινού χώρου.

· Ν. 4042/2011 (άρθ. 68 παρ. 1). Επιτρέπεται πλέον η παραχώρηση κατά κυριότητα ή κατά χρήση δημόσιων δασικών εκτάσεων και για την κατασκευή εγκαταστάσεων εμφιάλωσης νερού μετά των αναγκαίων αγωγών προσαγωγής» τους.

· Ν. 4042/2011, άρθ. 67. Η Μάνη προστίθεται στις περιοχές όπου δεν ισχύει το διαδικαστικό προνόμιο του Δημοσίου, και η μετάθεση του βάρους απόδειξης σε όσους επικαλούνται δικαιώματα σε δάση ή δασικές εκτάσεις. Εφεξής, και στην περιοχή αυτή, το Δημόσιο θα πρέπει να επικαλεστεί και να αποδείξει τα δικαιώματα που επικαλείται έναντι οποιουδήποτε.

Με ρυθμό χελώνας οι δασικοί χάρτες

Μετά την ανάρτηση των πρώτων δασικών χαρτών για τις περιοχές Πεντέλης, Νέας Πεντέλης και Μαραθώνα, έχουν αναρτηθεί άλλοι 13 χάρτες δημοτικών και τοπικών κοινοτήτων. Από αυτούς έχουν κυρωθεί οριστικά οι χάρτες μόνο σε δύο περιοχές (Ανθεία Αλεξανδρούπολης και Ξεριά Νέστου).

Η κύρωση των πρώτων χαρτών στην Αττική προχωρά με πολύ αργούς ρυθμούς, μιας και προέκυψαν προβλήματα στην αποτύπωση των ορίων εκτάσεων κατά το στάδιο των αντιρρήσεων. Αυτό οφείλεται κυρίως στους πολυάριθμους μικρούς και μεγάλους οικισμούς σε περιοχές, οι οποίες κάποτε ήταν δασικές και έχουν πλέον δομηθεί.

Απογοητευτική εξέλιξη αποτέλεσε και η απόφαση 165387/410 του υπουργού Περιβάλλοντος που αφορά τις εκτάσεις που «επισημαίνονται με κίτρινο περίγραμμα και κίτρινη διαγράμμιση» στους δασικούς χάρτες. Δηλαδή αφορά δασικές εκτάσεις:

(α) εντός οικισμών οι οποίοι δεν έχουν οριοθετηθεί σύμφωνα με τις διατάξεις των προεδρικών διαταγμάτων της 21/11-1/12/1979, της 2/3-13/3/1981, ή της 24/4-3/5/1985, αλλά σύμφωνα με άλλες διατάξεις,

(β) εντός των ορίων σχεδίων πολεοδομικών μελετών και σχεδίων πόλεως που δεν έχουν εγκριθεί για οποιονδήποτε λόγο.

Μέσα σε αυτούς τους παράνομους οικισμούς, η Υ.Α. διακρίνει παράνομες και νόμιμες αλλαγές χρήσεις, και εντάσσει στις τελευταίες και τις επεμβάσεις σε δάσος ή δασική έκταση, μολονότι οι τελευταίες δεν συνιστούν, κατά κανόνα, αλλαγή της δασικής μορφής ή εξαίρεση της έκτασης από την δασική νομοθεσία. Με τον τρόπο αυτό, ενεργοποιείται διάταξη του ν. 3889/2010 και ο υπουργός μπορεί να εκδώσει πράξη που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως για την περαίωση της διαδικασίας κύρωσης του δασικού χάρτη, ως προς την περιοχή αυτή, και την έναρξη της διαδικασίας πολεοδόμησης της.

Παράλληλα, προωθήθηκαν ρυθμίσεις που αφορούν τη λατομική και μεταλλευτική δραστηριότητα εντός δασών, παρατάθηκαν εκ νέου (μέχρι την 31.12.2013) οι άδειες εκμετάλλευσης ή μίσθωσης των λατομείων αδρανών υλικών που λειτουργούν είτε εντός είτε εκτός λατομικών περιοχών, καθώς και οι αντίστοιχες αποφάσεις έγκρισης περιβαλλοντικών όρων ή εγκρίσεις επέμβασης σε δάσος ή δασική έκταση.

Γενική οπισθοδρόμηση στην περιβαλλοντική νομοθεσία

Οπισθοδρόμηση όχι μόνο της δασικής αλλά συνολικά της περιβαλλοντικής νομοθεσίας καταγράφει η 8η ετήσια έκθεση του WWF Ελλάς, απόρροια κυρίως των μνημονιακών δεσμεύσεων της χώρας. Σε εξίσου σημαντικό βαθμό όμως, όπως υπογραμμίζουν οι συντάκτες της έκθεσης, η οπισθοδρόμηση αυτή προέκυψε και από επιλογές της πολιτικής ηγεσίας, που θεωρούσε ότι πολλές από τις περιβαλλοντικές διατάξεις αποτελούσαν εμπόδιο στην οικονομική ανασυγκρότηση της χώρας.

Τομείς που υπέστησαν σημαντικά πλήγματα ήταν η νομοθεσία για την περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων και για τη δόμηση.

Με αιχμή τους νόμους 3986/2011 (εφαρμοστικός Μεσοπρόθεσμου), 4024/2011 (συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις και εργασιακή εφεδρεία), 4014/2011 (περιβαλλοντική αδειοδότηση και αυθαίρετα), 4042/2012 (διαχείριση αποβλήτων), 4067/2012 (Νέος Οικοδομικός Κανονισμός) και 4030/2011 (νέος τρόπος έκδοσης οικοδομικών αδειών):

- νομιμοποιήθηκαν δεκάδες χιλιάδες αυθαίρετα, χωρίς καμία εκτίμηση των περιβαλλοντικών τους επιπτώσεων, ακόμα και μέσα σε προστατευόμενες περιοχές,

- νομιμοποιήθηκαν ή «τακτοποιήθηκαν» διάφορες παράνομες δραστηριότητες,

- περικόπηκαν διαδικασίες περιβαλλοντικής αδειοδότησης, ακόμα και σε προστατευόμενες περιοχές,

- άνοιξε ο δρόμος για καταβύθιση του Πράσινου Ταμείου, μέσα από την απορρόφηση του 95% των οικονομικών πόρων του στον κρατικό προϋπολογισμό,

- δίνεται η δυνατότητα για εξαίρεση από τη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης των εργοστασίων διαχείρισης αποβλήτων,

- εκποιείται με αδιαφανείς όρους φυσική δημόσια γη και νομιμοποιούνται καταπατήσεις, χωρίς καμία εκτίμηση των αναμενόμενων περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

Σημαντικά όμως δεδομένα προκύπτουν και για την οικονομικά ασύμφορη και αντιαναπτυξιακή διάσταση της περιβαλλοντικής κρίσης. Ενδεικτικά, μόνο το κόστος των εκπομπών ορισμένων ρύπων όπως των αιωρούμενων σωματιδίων, των οξειδίων του αζώτου και του θείου από δύο εγκαταστάσεις της ΔΕΗ (Αγ. Δημητρίου, Μεγαλόπολης Α) ανήλθε σε 735 και 1.960 εκατ. ευρώ, με βάση στοιχεία του 2009. Σε αυτά περιλαμβάνεται και το κόστος από τη σοβαρή επιβάρυνση της δημόσιας υγείας.

Η συντονίστρια πολιτικής του WWF Ελλάς κυρία Θεοδότα Νάντσου, σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της έκθεσης επαναλαμβάνει την πάγια θέση του WWF Ελλάς ότι «σε αυτή την εξαιρετικά δύσκολη περίοδο οικονομικής κρίσης, η προστασία του περιβάλλοντος μπορεί και πρέπει να αποτελέσει βασικό πυλώνα για μία πραγματικά βιώσιμη και υγιή αναπτυξιακή πορεία της χώρας». 

Τράτσα Μάχη

tovima gr

------------------

• Εις βάρος των δασών η έλλειψη πλαισίου για τις χρήσεις γης