S.O.S. ΑΠΟ ΚΑΛΑΜΑ – ΑΡΑΧΘΟ – ΑΜΒΡΑΚΙΚΟ!

Ρύπανση, φράγματα, υπεραλίευση κ.α. απειλούν το οικοσύστημα της Ηπείρου....

• Τρία πολύ σημαντικά περιβαλλοντικά θέματα, που αφορούν το υδάτινο δυναμικό της Ηπείρου, βρίσκονται τις τελευταίες μέρες στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, με αποκορύφωμα την ημερίδα για το σχέδιο διαχείρισης του υδατικού διαμερίσματος της περιοχής,  που θα πραγματοποιηθεί αύριο το πρωί (9 π.μ.) στο Τεχνικό Επιμελητήριο.
Τα νερά της Ηπείρου κατά καιρούς απασχολούν φορείς και τοπικές κοινωνίες, κυρίως σε ότι αφορά την επιβάρυνσή τους από ανθρώπινο παράγοντα. Αυτή την περίοδο ήρθε και πάλι στην δημοσιότητα ο πολύπαθος Καλαμάς, ο οποίος παρά τους πολυετείς αγώνες των παρακαλάμιων Δήμων, αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα ρύπανσης.

Γι’ αυτό το λόγο μάλιστα πραγματοποιήθηκε το Σάββατο σχετική ενημερωτική ημερίδα στο Βουτσαρά του Δήμου Ζίτσας, όπου και τονίστηκε η ανάγκη για κοινή δράση προστασίας του ποταμού, ενώ ακούστηκαν ενδιαφέρουσες απόψεις και εισηγήσεις.
«Μήλον της έριδος» όμως αποτελεί και ο ποταμός Άραχθος, αφού η αυριανή ημερίδα φέρνει και πάλι στην επικαιρότητα την κατασκευή υδροηλεκτρικού φράγματος στον Άγιο Νικόλαο Αράχθου, που και στο παρελθόν συνάντησε μεγάλες αντιδράσεις από κατοίκους και φορείς.
Τα προβλήματα όμως δεν σταματούν εδώ. Η υπεραλίευση και η ρύπανση απειλούν με εξαφάνιση 150 δελφίνια στον Αμβρακικό Κόλπο, που αποτελεί σημαντικό υγροβιότοπο, παγκοσμίου ενδιαφέροντος, αφού προστατεύεται  και από την διεθνή συνθήκη Ramsar. Μάλιστα νωπές είναι οι μνήμες από τα συνεχή κρούσματα βίαιης θανάτωσης χελωνών καρέτα – καρέτα από ανθρώπινο χέρι, ο αφανισμός σπάνιων πουλιών, αλλά και λίγο παλαιότερα τα χιλιάδες νεκρά ψάρια.

«Δίχτυ» προστασίας…
Ο ιστορικός και πανέμορφος ποταμός Καλαμάς, έχει σοβαρό πρόβλημα ρύπανσης. Αυτό ειπώθηκε σε επιστημονική ημερίδα, που οργανώθηκε στον Βουτσαρά του Δήμου Ζίτσας. Και απειλείται - εκτός του ότι υδρεύονται και αρδεύονται χωριά από αυτόν -  η βιοποικιλότητά του, που είναι πλούσια. Ανησυχητικά είναι τα στοιχεία επιστημονικής έρευνας για την κατάσταση του ποταμού. Επιστήμονες στάθηκαν στην ανησυχητική αύξηση σε φωσφορικό νικέλιο και μόλυβδο στη ροή και τις κοίτες του ποταμού. Μόνο 3 από τα 12 είδη ψαριών δεν είναι υπό εξαφάνιση (!), ενώ τουλάχιστον 10 ζωικά είδη εξαφανίστηκαν τα τελευταία χρόνια από την περιοχή.
Στο χαιρετισμό του ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Ζίτσας Παναγιώτης Παππάς, εξέφρασε την πεποίθηση πως «σε συνεργασία με όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς θα αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα του Καλαμά», ενώ από την πλευρά του ο δήμαρχος Πωγωνίου Κώστας Καψάλης σημείωσε με νόημα ότι «όλοι μας αγωνιούμε και αγαπάμε τον Καλαμά. Δεν μπορεί κάποιοι να τον αγαπούν πιο πολύ. Στόχος μας είναι να τον προστατεύουμε από οτιδήποτε τον απειλεί».

Οι ομιλίες
Στη φυσική αξία του Καλαμά, αναφέρθηκε ο Πρόεδρος του Φορέα Διαχείρισης Εκβολών Καλαμά-Αχέροντα Θεόδωρος Κομνηνός. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε με βάση τα σημερινά φαινόμενα δεν θα υπάρχει αντικείμενο ενασχόλησης για την περιοχή των στενών του Καλαμά, ενώ  σε 5 χρόνια δεν θα υπάρχει αντικείμενο ενασχόλησης ούτε στο δέλτα του ποταμού! Και όλα αυτά στην Ήπειρο που θεωρείται περιοχή εξαιρετικής βιοποικιλότητας στα Βαλκάνια ενώ το νησάκι απέναντι από τις εκβολές του Καλαμά, το Πασούδι, θεωρείται από τους ειδικούς ως το σημαντικότερο σημείο του πλανήτη (!) από άποψη βιοποικιλότητας. Για παράδειγμα, μόνο στο δέλτα του ποταμού Καλαμά συναντάμε ένα σύνθετο μωσαϊκό βλάστησης που αποτελείται από 16 τύπους οικοτόπων. Εκεί βρίσκουν καταφύγιο περισσότερα από 174 είδη πουλιών, μερικά από τα οποία είναι σπάνια και απειλούμενα.
• Για τα έργα της φύσης και του ανθρώπου στον ποταμό Καλαμά, μίλησε ο πρόεδρος του Κέντρου Ιστορικών Μελετών Θεσπρωτίας Μιχάλης Πασιάκος, ενώ επιτέθηκε στους κ.κ. Φίλιο και Καχριμάνη, αλλά και στον Στ. Καλογιάννη, τονίζοντας ότι δεν περιμένει κάτι ουσιαστικό απ’ αυτούς όσον αφορά την προστασία του ποταμού.
• Για τα επίπεδα χημικής ρύπανσης του ποταμού, μίλησε ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Τριαντάφυλλος Αλμπάνης, ενώ, μεταξύ άλλων, αναφέρθηκε και στις επιπτώσεις που έχει η γεωργία στον Καλαμά.
• Για τη συμβολή των μονάδων επεξεργασίας λυμάτων στην προστασία του περιβάλλοντος, μίλησε ο καθηγητής περιβαλλοντικών συστημάτων διαχείρισης περιβάλλοντος και φυσικών πόρων Πανεπιστημίου Δυτικής Ελλάδας Δημήτριος Βαγενάς.
• Για το οικοσύστημα του ποταμού και τα βαρέα μέταλλα, που υπάρχουν σ' αυτόν, μίλησε η υπεύθυνη της μονάδας περιβαλλοντικής φυσιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Βασιλική Καλφακάκου.
• Για τη βιοποικιλότητα του Καλαμά, μίλησε η λέκτορας τμήματος βιολογικών εφαρμογών και τεχνολογιών του πανεπιστημίου Ιωαννίνων Χρύσα Αναστασιάδου.
• Ο γενικός γραμματέας του Συλλόγου Προστασίας Αράχθου Γιάννης Ντούρος πρότεινε την σύσταση ενός συντονιστικού οργάνου από τους προέδρους των Συλλόγων Προστασίας των ποταμών ώστε, όπως είπε, η φωνή τους να είναι μεγάλη και να εισακουστεί.

Ο Αλ. Καχριμάνης
Σημαντικά είναι τα βήματα που έχουν γίνει αναφορικά με την προστασία του Καλαμά, χρειάζεται όμως πολλή δουλειά ακόμη, τόνισε σε δηλώσεις του ο Περιφερειάρχης Αλέκος Καχριμάνης, που παραβρέθηκε στην ημερίδα του Βουτσαρά. Ο κ. Καχριμάνης ανέφερε ως παραδείγματα το αποχετευτικό σ’ όλο το Λεκανοπέδιο Ιωαννίνων που θα βοηθήσει να μην διοχετεύονται λύματα στον ποταμό, μίλησε για τους ελέγχους και τις συστάσεις που κάνει η Περιφέρεια στα σφαγεία τα οποία λειτουργούν κοντά στον Καλαμά αλλά και για το αρδευτικό του Λεκανοπεδίου που  επίσης θα βοηθήσει, όπως είπε.

Το φράγμα στον Άραχθο…
Στο μεταξύ, στην επικαιρότητα φέρνει πάλι την κατασκευή υδροηλεκτρικού φράγματος στον Άγιο Νικόλαο Αράχθου το σχέδιο διαχείρισης υδατικών πόρων Ηπείρου, που αύριο θα συζητηθεί στα πλαίσια ημερίδας, στο ΤΕΕ Ηπείρου.
Το γεγονός αυτό προκάλεσε την άμεση αντίδραση φορέων και κατοίκων της περιοχής των Τζουμέρκων που δηλώνουν έτοιμοι να ξεκινήσουν νέο αγώνα κατά του φράγματος, παρόμοιο με εκείνους που έδωσαν και στο παρελθόν.
Όπως κατήγγειλαν χθες οι εκπρόσωποι των Δήμων Αρταίων, Βορείων και Κεντρικών Τζουμέρκων και του Συλλόγου Προστασίας Περιβάλλοντος  στην συγκεκριμένη μελέτη η οποία αν και παραδόθηκε τον Φεβρουάριο έμεινε για πολύ καιρό κρυφή από τους κατοίκους και τους φορείς της περιοχής, προβλέπεται ρητά η κατασκευή του υδροηλεκτρικού φράγματος, η οποία όμως είχε ακυρωθεί με απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας. Τον χειμώνα είχε γίνει και πάλι προσπάθεια να έρθει στο προσκήνιο με απόφαση του ΥΠΕΚΑ, αλλά συνάντησε την σφοδρή αντίδραση των τοπικών φορέων και δεν προχώρησε. Τώρα, για ακόμη μια φορά οι τοπικοί φορείς δηλώνουν έτοιμοι να απαντήσουν δυναμικά, ξεκινώντας με παράσταση διαμαρτυρίας αύριο στα γραφεία του ΓΩΤΕΕ Ηπείρου, ζητώντας  να απαλειφθεί από την μελέτη η πρόβλεψη για την κατασκευή του φράγματος.

Ο Γ. Παπαδημητρίου
Την αντίθεσή του στο φράγμα εξέφρασε σε συνέντευξη τύπου η παράταξη «Αύριο για την Ήπειρο» του Γιάννη Παπαδημητρίου, τονίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι «το φράγμα έχει αποκλειστεί από το Χωροταξικό Σχέδιο της Περιφέρειας Ηπείρου, έχει ακυρωθεί από το Συμβούλιο της Επικρατείας και βεβαίως έχει απορριφθεί από το σύνολο των κατοίκων και των φορέων της περιοχής, της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας Αυτοδιοίκησης και της αποδημίας».

Νερό από τον Αώο
• Ένα ακόμη θέμα που επαναφέρει το σχέδιο διαχείρισης  και που θα συζητηθεί αύριο είναι και η μεταφορά νερού από τον Αώο στο λεκανοπέδιο Ιωαννίνων. Μια πρόταση όμως που κατά το παρελθόν συνάντησε μεγάλες αντιδράσεις, γιατί τέθηκε στο τραπέζι η περαιτέρω επιβάρυνση του περιβάλλοντος. Η Περιφέρεια Ηπείρου πάντως επιλέγει ως καταλληλότερη την πρόταση μεταφοράς νερών από τον Αμάραντο Κόνιτσας, ενώ ακούγονται φωνές που αμφισβητούν την αναγκαιότητα ενός τέτοιου έργου.

Κινδυνεύουν 150 δελφίνια…
Τελικά οι θαλάσσιες χελώνες δεν είναι το μόνο σπάνιο είδος που κινδυνεύει με εξαφάνιση απ’ τον Αμβρακικό Κόλπο.  Και τα δελφίνια που κολυμπούν στα νερά του, διατρέχουν παρόμοιο κίνδυνο με τις χελώνες, εξαιτίας φυσικά της ανεξέλεγκτης σε πολλές περιπτώσεις ανθρώπινης δραστηριότητας!
Στον Αμβρακικό ζουν σήμερα 150 ρινοδέλφινα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις επιστημόνων του Ινστιτούτου Ερευνών Tethys, oι οποίοι εδώ και 21 χρόνια ασχολούνται με την μελέτη και την προστασία των δελφινιών στον Κόλπο και γενικότερα στο Ιόνιο. Μπορεί ο πληθυσμός τους να παραμένει σταθερός την τελευταία δεκαετία, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι δεν κινδυνεύουν με εξαφάνιση.  Αιτία, σύμφωνα με τους επιστήμονες, το γεγονός ότι το κλειστό οικοσύστημα του Αμβρακικού εκτίθεται σε υψηλή ανθρωπογενή δράση, όπως η αλιεία, η οποία μάλιστα διαρκώς αυξάνει. Ως αποτέλεσμα, αυξάνουν τα τελευταία χρόνια τόσο η ρύπανση στα νερά του Κόλπου, όσο και ο ευτροφισμός, που, σε συνδυασμό με την μείωση των ψαριών, την αναπαραγωγική απομόνωση των ρινοδέλφινων που ζουν στα νερά του αλλά και του μικρού μεγέθους του πληθυσμού τους, αποτελούν τις κύριες απειλές για τα συμπαθή θαλάσσια θηλαστικά.
proinoslogos gr