Πώς «αναστήθηκε» ο υπερχρεωμένος ΕΛΓΑ

Ο Οργανισμός Γεωργικών Ασφαλίσεων μέσα σε λίγα χρόνια από ελλειμματικός κατέστη πλεονασματικός ...

Ως τώρα ο μοναδικός κανόνας που ίσχυε στον Οργανισμό Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΕΛΓΑ) ήταν η... κατάργηση κάθε κανόνα. Για μια περίοδο επτά ετών, από το 2002 ως το 2009, ο οργανισμός χρησιμοποιήθηκε μόνο για κομματικούς και ψηφοθηρικούς σκοπούς, με αποτέλεσμα να οδηγηθεί στη χρεοκοπία. Θα πείτε, εδώ ολόκληρη χώρα οδηγήθηκε στη χρεοκοπία, ο ΕΛΓΑ θα γλίτωνε; Να σκεφτείτε ότι ο εκάστοτε διοικητής ή πρόεδρος του ΕΛΓΑ, σε όλη αυτή την επταετία, δεν ήταν άλλος από το κόμμα που βρισκόταν στην εξουσία. Και το κόμμα εμφανιζόταν με ξένα κόλλυβα να παρέχει απλόχερα αποζημιώσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ προς δόξαν του πελατειακού κράτους.
Το 2009 ο ΕΛΓΑ κατέληξε να είναι ένας υπερχρεωμένος οργανισμός. Τα χρέη του μαζί με το κόστος εξυπηρέτησης (τόκοι, προμήθειες κ.ά.) ανέρχονταν στα 4,2 δισ. ευρώ και η ετήσια δόση ξεπερνούσε κατά μέσον όρο τα 400 εκατ. ευρώ. Με δεδομένο ότι τα έσοδά του δεν ξεπερνούσαν κατά μέσον όρο τα 90 εκατ. ευρώ, η κατάσταση ήταν εντελώς ανεξέλεγκτη. Ολα αυτά ως το 2009...

Μετά άλλαξαν άρδην τα πράγματα και ξαφνικά, εκεί που ο ΕΛΓΑ ήταν εξοφλημένος οικονομικά, έγινε σε λίγα χρόνια πλεονασματικός. Ο πρόεδρος του ΕΛΓΑ κ. Θ. Σαρρής, με μεταπτυχιακό στη Δημόσια Οικονομία, με εμπειρία (ως φορολογικός σύμβουλος) στη Μόνιμη Ελληνική Αντιπροσωπεία στην Ευρωπαϊκή Ενωση, και ως διευθύνων σύμβουλος του ΟΠΑΠ, επεχείρησε να περισώσει τον σημαντικότερο ασφαλιστικό οργανισμό των αγροτών και, το κυριότερο, οι αγρότες να εισπράττουν αμέσως τις πραγματικές αποζημιώσεις. Η λύση που δόθηκε στο πρόβλημα ήταν απλή και βασιζόταν κυρίως σε δύο παράγοντες: έξω τα κόμματα από τον ΕΛΓΑ και τέρμα τα ρουσφέτια.

Ετσι το Δημόσιο ανέλαβε το σύνολο των χρεών του οργανισμού, τα οποία άλλωστε οφείλονταν σε δικές του πράξεις και παραλείψεις και ήσαν εγγυημένα από αυτό. Ο ΕΛΓΑ για αντιστάθμισμα ανέλαβε τη δέσμευση να μη δημιουργεί νέα χρέη και να δημιουργήσει ένα νέο οργανωτικό πλαίσιο, σύμφωνα με το οποίο θα γινόταν προσαρμογή των μισθών, μείωση των προσλήψεων σε τακτικό και έκτακτο προσωπικό και μείωση των λειτουργικών δαπανών. Επιπλέον, η ηγεσία του ΕΛΓΑ κατήργησε τις κατ' εξαίρεση αποζημιώσεις, απαγόρευσε τον δανεισμό του ΕΛΓΑ με την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, άλλαξε τον τρόπο υπολογισμού και είσπραξης της εισφοράς υπέρ ΕΛΓΑ. Δηλαδή, από τις αρχές του 2011 καταργήθηκε η παρακράτηση (35) επί των τιμολογίων αγοράς αγροτικών προϊόντων. Αποτέλεσμα; Η εισφορά υπέρ ΕΛΓΑ υπολογίζεται με βάση την αξία της αναμενόμενης παραγωγής και καταβάλλεται απευθείας στον ΕΛΓΑ.

Καρδιά του νέου συστήματος είναι πλέον η δήλωση καλλιέργειας/εκτροφής η οποία υποβάλλεται έτσι και αλλιώς από τους αγρότες για την καταβολή σε αυτούς των κοινοτικών επιδοτήσεων και ενισχύσεων. Με βάση τη δήλωση αυτή υπολογίζεται ακριβώς η αξία της αναμενόμενης παραγωγής ανά στρέμμα και καλλιέργεια. Επ' αυτής της αξίας υπολογίζεται το ύψος της εισφοράς. Η καταβολή της εισφοράς γίνεται απευθείας στον ΕΛΓΑ, είτε τοις μετρητοίς είτε με εξουσιοδότηση να εισπραχθεί το ποσό από τον λογαριασμό του ασφαλισμένου κατά τον χρόνο που του καταβάλλονται οι επιδοτήσεις ή οι ενισχύσεις: «Με τον τρόπο αυτόν διασφαλίζεται ότι τα ποσά που καταβάλλουν οι αγρότες για την αποζημίωσή τους σε περίπτωση ζημιάς από φυσικές ή άλλες καταστροφές, καταλήγουν στο σύνολό τους στον ΕΛΓΑ» σημειώνει ο κ. Σαρρής.

Παράλληλα τέθηκε πλαφόν στο ύψος της αποζημίωσης το οποίο σχετίζεται με την αξία της παραγωγής επί της οποίας υπολογίζεται η εισφορά (ασφαλιζόμενη αξία). Με τον τρόπο αυτόν η αποζημίωση δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να υπερβαίνει το 80% της ασφαλιζόμενης αξίας: «Πρόκειται στην ουσία για κανόνα που αποσκοπεί στην εξασφάλιση της οικονομικής ισορροπίας του οργανισμού και στην αποφυγή ανεξέλεγκτων καταστάσεων στο μέλλον» εξήγησε ο κ. Σαρρής.

Οταν τέθηκαν σε λειτουργία όλες αυτές οι αποφάσεις, το μόνιμο προσωπικό μειώθηκε κατά 77 άτομα (από 564 σε 487), ο αριθμός των συμβασιούχων μειώθηκε δραματικά (από 558 άτομα το 2009 σε 27 το 2012). Επιπλέον, η μισθολογική δαπάνη μειώθηκε κατά 54% και οι λειτουργικές δαπάνες μειώθηκαν κατά 70%!

Τα αποτελέσματα των αλλαγών αυτών είναι εντυπωσιακά και αποδεικνύουν ότι όταν μια δημόσια υπηρεσία θελήσει να λειτουργήσει κανονικά, εκεί που ήταν υπερχρεωμένη μπορεί να παρουσιάσει κέρδος. Ετσι:

• Τα ταμειακά διαθέσιμα στο τέλος του 2011 διαμορφώθηκαν στα 121 εκατ. ευρώ, από 20 εκατ. ευρώ το 2010. Σήμερα ανέρχονται σε 67,2 εκατ. ευρώ. Στο τέλος του έτους αναμένεται ότι θα διαμορφωθούν κοντά στα 140 εκατ. ευρώ.

• Το ισοζύγιο εσόδων - εξόδων στο τέλος Ιουνίου παρουσιάζει πλεόνασμα 70,7 εκατ. ευρώ. Οι υποχρεώσεις για καταβολή αποζημιώσεων μαζί με τις λοιπές λειτουργικές δαπάνες ως το τέλος Σεπτεμβρίου, εκτιμάται ότι θα ανέλθουν σε 33 εκατ. ευρώ και τα ταμειακά διαθέσιμα τον προσεχή Οκτώβριο εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν σε 34 εκατ. ευρώ.

Το βασικό όφελος των αγροτών είναι ότι με το νέο θεσμικό πλαίσιο εξασφαλίζεται πλήρως η βιωσιμότητα του συστήματος προστασίας και ασφάλισης της αγροτικής δραστηριότητας στη χώρα. Ακόμη περισσότερο, το όφελός τους είναι ότι, στη δύσκολη οικονομική συγκυρία, ο ΕΛΓΑ έχει τη ρευστότητα και την ικανότητα να αποζημιώνει εγκαίρως και (κυρίως) δίκαια τους ασφαλισμένους του.

Με τα χρήματα που έχουν εξοικονομηθεί δίδεται η δυνατότητα στον ΕΛΓΑ να βελτιώσει την ποιότητα των εκτιμήσεων με τη χρήση νέων τεχνολογιών, όπως η τηλεπισκόπηση, η χρήση τεχνολογιών εντοπισμού, ταυτοποίησης και επιμέτρησης αγροτεμαχίων, να επεκτείνει τις καλύψεις και σε νέα ζημιογόνα αίτια, καθώς και να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις ώστε να μπορεί να προστατέψει τους αγρότες από τους κινδύνους της αγοράς.

Ψηφοθηρικές τακτικές
Οργιο σπατάλης και ρουσφετιού
Από το 2002 ως το 2009 ο ΕΛΓΑ υποχρεώθηκε από τις κυβερνήσεις να καταβάλει κατ' εξαίρεση αποζημιώσεις και κρατικές ενισχύσεις που ξεπέρασαν τα 4 δισ. ευρώ, ενώ οι κανονικές αποζημιώσεις που προβλέπονταν από τον κανονισμό του δεν ξεπέρασαν τα 150 εκατ. ευρώ ετησίως κατά μέσον όρο.

Σημειώνεται ότι τόσο οι κατ' εξαίρεση αποζημιώσεις όσο και οι κρατικές ενισχύσεις, κατά το μεγαλύτερο μέρος τους, συνιστούσαν σπατάλες που πραγματοποιούνταν για καθαρά ψηφοθηρικούς λόγους. Οι αποφάσεις αυτές λαμβάνονταν με τη σύμφωνη γνώμη των υπουργών Αγροτικής Ανάπτυξης και Οικονομικών και έπρεπε να βαρύνουν άμεσα τον προϋπολογισμό του κράτους.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το λεγόμενο «πακέτο Χατζηγάκη» με το οποίο δόθηκαν αποζημιώσεις ύψους 500 εκατ. ευρώ στους αγρότες. Η ΕΕ έκρινε ότι το μεγαλύτερο μέρος αυτού του ποσού συνιστά όχι αποζημίωση, αλλά κρατική ενίσχυση μη συμβατή προς το κοινοτικό δίκαιο περί ανταγωνισμού και ζητεί τώρα από τον ΕΛΓΑ την ανάκτηση ενός ποσού ύψους 425 εκατ. ευρώ.

Χασαπόπουλος Νίκος

tovima gr