Τοξικό φύκι «εξορίζει» τα ψάρια: Αντιμέτωπο με μία σημαντική απειλή βρίσκεται το οικοσύστημα των ελληνικών θαλασσών

Αντιμέτωπο με μία σημαντική απειλή βρίσκεται το οικοσύστημα των ελληνικών θαλασσών. Ενα τοξικό φύκι, με καταστροφικές ιδιότητες... εξαπλώνεται ραγδαία τόσο στο Ιόνιο όσο και στο Αιγαίο Πέλαγος. Το όνομά του είναι Caulerpa racemosa, προέρχεται από την Αυστραλία και εισέβαλε στη λεκάνη της Μεσογείου από τη διώρυγα του Σουέζ για πρώτη φορά το 1994, προκαλώντας ανεξέλεγκτη βιολογική ρύπανση στα ελληνικά πελάγη.

Μέχρι στιγμής, το φύκι «λαθρομετανάστης» έχει εκτοπίσει από τις θάλασσές μας μεγάλους πληθυσμούς από ψάρια, όπως οι σάλπες, οι τσιπούρες, οι σαργοί, οι γαρίδες και αρκετά είδη καβουριών, καθώς η εξάπλωσή του έχει απομακρύνει τα γηγενή φύκια, τα οποία αποτελούν βασική τροφή για τα παραπάνω είδη.

Οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και ανησυχούν ιδιαίτερα για την εξάπλωση αυτού του εισβολέα. Θεωρούν ότι σοβαρός παράγοντας που ενισχύει τη δράση του είναι οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες και τα παράνομα αλιευτικά εργαλεία που καταστρέφουν τον βυθό, όπως οι τράτες και ο δυναμίτης. Ταυτόχρονα, οι ειδικοί εντοπίζουν το φύκι-«φονιά» σε μεγάλες ποσότητες κοντά σε παραλίες όπου εκβάλλουν απόβλητα από βιομηχανικές δραστηριότητες και βιολογικούς καθαρισμούς.

«Δείκτης»

Ο Κώστας Τσιάμης, βιολόγος του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Μελετών (ΕΛΚΕΘΕ), μελετά το ανησυχητικό αυτό φαινόμενο εδώ και αρκετά χρόνια και μιλά στη Real planet για τις πιο πρόσφατες εξελίξεις: «Η Caulerpa racemosa αναπτύσσεται κυρίως σε περιοχές που αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα ρύπανσης και αποτελεί έναν σημαντικό βιολογικό δείκτη για την ποιότητα των νερών. Τα μεγαλύτερα προβλήματα στην Ελλάδα εντοπίζονται στον πολύπαθο Σαρωνικό κόλπο, στο λιμάνι της Ρόδου, στον Κόλπο του Λαγανά στη Ζάκυνθο, στη Χαλκιδική, στη Σιθωνία, καθώς και στις Κυκλάδες».

Σύμφωνα με το ΕΛΚΕΘΕ, υπάρχουν συγκεκριμένα αίτια που το επικίνδυνο φύκι ευδοκιμεί σε τόσο ξεχωριστές τοποθεσίες. Για παράδειγμα, στον Σαρωνικό κόλπο, όπως και στο λιμάνι της Ρόδου, η ανεξέλεγκτη ρύπανση είναι αυτή που προκαλεί την εξάπλωση του είδους. Αντίθετα, στη Σιθωνία και στον Λαγανά, όπου η ποιότητα των νερών είναι σε καλύτερη κατάσταση απ’ ό,τι οι προηγούμενες περιοχές, η Caulerpa ήλθε από τα πλοία που τη μετέφεραν από κάποια άλλη ρυπασμένη περιοχή. «Μία κομμένη άγκυρα ή ένα -βιολογικά- ρυπασμένο σκοινί μπορεί πολύ εύκολα να τη μεταφέρει ακόμα και σε περιοχές όπου τα νερά είναι πεντακάθαρα», επισημαίνει ο Κ. Τσιάμης.

Η υπεραλίευση

Οσον αφορά τις Κυκλάδες, οι επιστήμονες θεωρούν ότι η εξάπλωση της Caulerpa προέρχεται από την καταστροφική υπεραλίευση της θαλάσσιας περιοχής με δυναμίτες και άλλα καταστροφικά εργαλεία που αφανίζουν ολόκληρο τον βυθό. Τα συμπεράσματα των επιστημόνων βεβαιώνουν και οι ψαράδες, οι οποίοι, ημέρα με την ημέρα, βλέπουν την ψαριά τους να μειώνεται δραματικά.

Οπως δηλώσαν στη Realnews, στους υπεραλιευμένους ψαρότοπους, όπου τα λιβάδια της Ποσειδωνίας έχουν αποψιλωθεί, η Caulerpa αναπτύσσεται με εξαιρετικά γρήγορους ρυθμούς και μπλέκεται στα δίχτυα τους. «Σε περιοχές που έχουν καταστραφεί ολοσχερώς, ψαρεύουμε αρκετά συχνά την Caulerpa. Συνήθως, όταν πέφτουμε επάνω της, γνωρίζουμε καλά ότι από κάτω στον βυθό επικρατεί κρανίου τόπος», αναφέρει στην «R» ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Παράκτιων Αλιέων Νότιου Αιγαίου, Δημήτρης Ζάννες. Και συνεχίζει: «Το πρόβλημα είναι εντονότερο σε περιοχές που έχουν βομβαρδιστεί με δυναμίτες από λαθραλιείες. Εκεί, η Caulerpa έχει αντικαταστήσει την Ποσειδωνία, εξαφανίζοντας κάθε άλλη μορφή ζωής στον πυθμένα». 

real.gr