Μεταλλαγμένοι σπόροι ξανά στο προσκήνιο

Στην Ευρώπη αρχίζουν να κάμπτονται οι αντιδράσεις για την καλλιέργειά τους; 

Θέσεις μάχης αναμένεται να λάβουν και πάλι οι περιβαλλοντικές οργανώσεις στη Γαλλία, καθώς το θέμα των μεταλλαγμένων σπόρων επανέρχεται στο προσκήνιο, μετά την πρόσφατη γνωμάτευση της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), με την οποία απορρίπτεται το αίτημα της Γαλλίας να απαγορεύσει την καλλιέργεια ποικιλίας μεταλλαγμένου καλαμποκιού.

Την ίδια στιγμή, στη Βρετανία, ύστερα από μια δεκαετία σχετικής σιωπής, ομάδες ακτιβιστών ετοιμάζονται να αναλάβουν δράση εναντίον του ερευνητικού κέντρου Rothamsted, όπου διεξάγονται έρευνες γύρω από γενετικά τροποποιημένο σπόρο σιταριού, ιδιαίτερα ανθεκτικού στα ζιζάνια.

Η γνωμάτευση της ΕFSA, «βάσει της οποίας δεν παρουσιάζονται συγκεκριμένα επιστημονικά στοιχεία που να καταδεικνύουν κίνδυνο για την υγεία των ανθρώπων και των ζώων και το περιβάλλον», επισημαίνει μεταξύ άλλων ότι στην πλειοψηφία τους τα επιστημονικά στοιχεία που παρουσίασε η Γαλλία δεν ήταν νέα, αλλά περιλαμβάνονταν στην αντίστοιχη αίτηση που είχε υποβάλει η γαλλική κυβέρνηση και το 2008, οπότε και απαγόρευσε την ποικιλία του μεταλλαγμένου καλαμποκιού ΜΟΝ 810, απαγόρευση η οποία αργότερα ακυρώθηκε δικαστικά. Τον περασμένο Μάρτιο η γαλλική κυβέρνηση επέβαλε εκ νέου την απαγόρευση, υποστηρίζοντας ότι η κίνηση αυτή ήταν επιβεβλημένη για την προστασία του περιβάλλοντος.

Οπως τόνισε στην «Κ» ο εκπρόσωπος της Επιτροπής Υγείας και Καταναλωτών της Κομισιόν, Φεντερίκ Βίνσεντ, «η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα μπορούσε να ζητήσει από τη Γαλλία να άρει την απαγόρευση», υπογραμμίζοντας παράλληλα ότι «η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει από τον Ιούνιο του 2011 προτείνει τα κράτη-μέλη να αποφασίζουν αν θα καλλιεργούν γενετικά μεταλλαγμένους σπόρους, αλλά με βάση άλλους λόγους πλην αυτών που αφορούν τους ενδεχόμενους κινδύνους στην υγεία και στο περιβάλλον». «Θα πρέπει να υπάρξει μια πολιτική προσέγγιση στο θέμα», υπογράμμισε χαρακτηριστικά ο κ. Βίνσεντ.

Η γνωμάτευση της EFSA αποτελεί μια ακόμη ένδειξη ότι σε πολιτικό επίπεδο τουλάχιστον οι αντιδράσεις στην εισαγωγή και καλλιέργεια μεταλλαγμένων σπόρων στην Ευρώπη αρχίζουν να κάμπτονται, δεδομένης της έλλειψης συγκεκριμένης επιστημονικής τεκμηρίωσης, ότι τα μεταλλαγμένα συνιστούν κίνδυνο για την υγεία και το περιβάλλον, αλλά και των διαρκών πιέσεων που ασκούν οι εταιρείες βιοτεχνολογίας για την άρση των απαγορεύσεων, μέσω προσφυγών στη δικαιοσύνη. Οι κλιματικές αλλαγές και η συνεχόμενη αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού αποτελούν όπλα στη φαρέτρα όσων υποστηρίζουν ότι η ανάπτυξη και η βελτίωση σπόρων μέσω της βιοτεχνολογίας είναι μια διαδικασία την οποία η ανθρωπότητα δεν έχει την πολυτέλεια να αγνοεί, αφού επιστημονικά δεν τεκμηριώνονται οι κίνδυνοι που μπορούν να συνιστούν για την υγεία γενετικά τροποποιημένοι σπόροι.

Από την άλλη πλευρά, ο κίνδυνος του απόλυτου ελέγχου των καλλιεργειών σε παγκόσμιο επίπεδο από τους κολοσσούς της βιοτεχνολογίας, όπως η Monsanto, η Βayer και η Syrgenta, προκαλεί τρόμο και όχι αδικαιολόγητα.

Η ευρωπαϊκή κοινή γνώμη παραμένει ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένη στο θέμα των μεταλλαγμένων, με ένα ποσοστό λιγότερο του 2% να τάσσεται υπέρ τους, όμως παρά τις αντιδράσεις λίγοι είναι εκείνοι που πιστεύουν ότι η Ευρώπη δεν θα υποκύψει στις πιέσεις και δεν θα ακολουθήσει τον δρόμο της Β. Αμερικής και της Ασίας. Υπενθυμίζεται ότι μετά από 12ετές μορατόριουμ, τον Μάρτιο του 2010 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε την καλλιέργεια γενετικά τροποποιημένης πατάτας για βιομηχανική χρήση, ενώ σήμερα 25 χώρες καλλιεργούν γενετικά μεταλλαγμένους σπόρους, και άλλες 32 εισάγουν γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα.

Οι «σοδειές του τρόμου» και η Monsanto

«Κάθε επιχείρημα κατά των μεταλλαγμένων φαίνεται τελικά να συνοψίζεται σε μία και μόνο λέξη: Monsanto», υποστηρίζει ο Μαρκ Λίνας, εκ των πρωτοστατών των διαδηλώσεων κατά των γενετικά τροποποιημένων τροφίμων στη διάρκεια της δεκαετίας του '90, και μάλλον δεν έχει άδικο.

Ο αμερικανικός κολοσσός της αγροβιοτεχνολογίας κατέχει σήμερα τη μερίδα του λέοντος στην παγκόσμια αγορά, με απόλυτη κυριαρχία στη διατροφική αλυσίδα των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά και με ένα όνομα που έχει πολύ συχνά αμαυρωθεί από τη μακρά ιστορία μόλυνσης του περιβάλλοντος από τοξικές ουσίες και τις κατηγορίες για θανάτους που έχουν προκληθεί από τα φυτοφάρμακα που παρήγαγε η συγκεκριμένη εταιρεία.

Πρακτικές εκβιασμών

Παλαιότερο δημοσίευμα του περιοδικού Vanity Fair αναφέρεται σε μια εταιρεία-τέρας, η οποία χρησιμοποιεί πρακτικές εκβιασμού και διαρκών προσφυγών στη δικαιοσύνη, προκειμένου να εδραιώσει την απόλυτη κυριαρχία της στην αμερικανική ύπαιθρο («Μonsanto's Harvest of Fear», Vanity Fair, May 2008). Σύμφωνα με το άρθρο, χρησιμοποιώντας τακτικές μαφίας, η Monsanto, η οποία από εταιρεία παραγωγής φυτοφαρμάκων (παράγει μερικά από τα γνωστότερα -και πιο επικίνδυνα- παρασιτοκτόνα), μετατράπηκε οριστικά σε «εταιρεία αγροκαλλιεργειών» το 2002, έχοντας μεταφέρει τις υπόλοιπες δραστηριότητές της σε μια νέα θυγατρική με την ονομασία «Solutia».

Για τους αγρότες των Ηνωμένων Πολιτειών το όνομα Μοnsantο είναι συνώνυμο με την τρομοκρατία, καθώς είναι εκατοντάδες οι περιπτώσεις ανθρώπων που σύρονται στα δικαστήρια επειδή δεν «τηρούν τους κανόνες που επιβάλλει η εταιρεία σε όποιον αποφασίζει να προμηθευτεί γενετικά μεταλλαγμένους σπόρους από αυτήν», θύματα ενός δικτύου παρακολούθησης που αλωνίζει την αμερικανική ύπαιθρο και το οποίο από πολλούς χαρακτηρίζεται «γκεστάπο των αγρών».

Θανατηφόρες μολύνσεις

Αλλά και στο παρελθόν το όνομα Monsanto είχε συνδεθεί με την καταστροφή του περιβάλλοντος, καθώς επί σειρά ετών παρήγαγε δύο από τις πιο τοξικές ουσίες στην ιστορία, η μία εκ των οποίων είναι η γνωστή σε όλους διοξίνη. Αν και η παραγωγή των συγκεκριμένων ουσιών έχει σταματήσει, εντούτοις εκκρεμούν ακόμη υποθέσεις θανατηφόρων μολύνσεων από αυτές. Η δράση της συγκεκριμένης εταιρείας δεν περιορίζεται στις ΗΠΑ, αλλά εκτείνεται σε χώρες της Λατινικής Αμερικής, και ειδικότερα στη Βραζιλία και την Αργεντινή, όπου το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας απαγόρευσε τη χρήση συγκεκριμένων χημικών σε καλλιέργειες μεταλλαγμένης σόγιας, μετά τους θανάτους χωρικών στην περιοχή Ιτουσαινγό.

Οι αμφιλεγόμενες πρακτικές της εταιρείας την έχουν καταστήσει κυρίαρχο στόχο των περιβαλλοντικών οργανώσεων, ενώ το 2009 το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης διέταξε έρευνα για τις δραστηριότητες της Monsanto στην αγορά σόγιας

 kathimerini.com.cy