Πετάμε 4 δισ. πλαστικές σακούλες τον χρόνο

Μόνο στην Ε.Ε. 800.000 τόνοι καταλήγουν στους κάδους – Η Κομισιόν απομακρύνεται από τη λύση της πλήρους κατάργησης...

Tης ΘΑΛΕΙΑΣ ΚΑΡΤΑΛΗ

Ρυπαίνουν τους ωκεανούς και τις θάλασσες. Μπλοκάρουν τους αγωγούς των συστημάτων ύδρευσης. Φιγουράρουν πάνω στα κλαδιά δέντρων και παραμένουν για χρόνια διάσπαρτες στις χωματερές. Μολύνουν τον υδροφόρο ορίζοντα και επηρεάζουν τη διατροφική μας αλυσίδα. Κι όλα αυτά γιατί προσφέρουν μια βολική χρήση για τους καταναλωτές, που έχουν μάθει να βασίζονται πάνω τους για τη μεταφορά των αγορών τους από τα σούπερ μάρκετ...
Η συζήτηση για τις πλαστικές σακούλες έχει ανοίξει εδώ και χρόνια, κι όμως ακόμη δεν μπορεί να βρεθεί λύση. Αλλοι πιστεύουν στην πλήρη κατάργησή τους, ορισμένοι θεωρούν ότι η μόνη λύση είναι η χρέωση και άλλοι έχουν βολευτεί πίσω από τη λύση των βιοδιασπώμενων.
Γεγονός όμως είναι ότι κάθε χρόνο χρησιμοποιούνται στις χώρες της Ε.Ε. 800.000 τόνοι πλαστικής σακούλας μιας χρήσης εκ των οποίων μόνο το 6% ανακυκλώνεται. Σύμφωνα με στοιχεία της Κομισιόν, περισσότερα από 4 δισεκατομμύρια πλαστικές σακούλες πετιούνται κάθε χρόνο, με ένα τεράστιο κόστος για το περιβάλλον. Παρόλα αυτά, και παρά τις πιέσεις των περιβαλλοντικών οργανώσεων, φαίνεται πως η Κομισιόν απομακρύνεται από τη λύση πλήρους κατάργησής τους, παρά το γεγονός ότι τα αποτελέσματα πολύμηνης έρευνας που διενεργήθηκε υπό την αιγίδα της έδειξαν ότι η πλειοψηφία των ερωτηθέντων τάσσονταν υπέρ της πρότασης αυτής.
Η Ευρώπη διστάζει
Οπως όλα δείχνουν, η πρόταση για την πλήρη κατάργηση της πλαστικής σακούλας -ένα μέτρο που έχει εφαρμοστεί σε αρκετές χώρες του κόσμου και πρόσφατα υιοθετήθηκε και από τη δημοτική αρχή του Λος Αντζελες- έχει ήδη αποσυρθεί από το τραπέζι στην Ευρώπη. Σύμφωνα με τη μελέτη της Κομισιόν, παρά τις αναμφίβολα θετικές επιπτώσεις για το περιβάλλον, μια συνολική απαγόρευση της χρήσης πλαστικής σακούλας εγείρει σημαντικά νομικά ζητήματα, ενώ υπάρχουν και οικονομικές επιπτώσεις που δεν μπορούν να αγνοηθούν, καθώς το μέτρο της πλήρους κατάργησης θα επηρέαζε 250 με 300 επιχειρήσεις που παράγουν πλαστικές σακούλες στην Ε.Ε. και οι οποίες απασχολούν τουλάχιστον 20.000 εργαζόμενους. Ετσι, η λύση που φαίνεται να προτιμάται επί του παρόντος είναι η κατάργηση της δωρεάν προσφοράς της πλαστικής σακούλας, και η επιβάρυνση του καταναλωτή για τη χρήση της, μέτρο το οποίο ήδη έχει υιοθετηθεί από πολλές χώρες στην Ευρώπη.
Επιβολή αντιτίμου
Η πρώτη χώρα που προχώρησε στην επιβολή αντιτίμου για τη χρήση πλαστικής σακούλας στην Ε.Ε. ήταν η Ιρλανδία η οποία, από τον Μάρτιο του 2002 εξανάγκασε τους καταναλωτές να καταβάλουν 15 σεντς ανά σακούλα, ένα μέτρο το οποίο οδήγησε σε μείωση της χρήσης τους κατά 95% μέσα σε ένα χρόνο, ενισχύοντας παράλληλα τον κρατικό προϋπολογισμό κατά 75 εκατομμύρια ευρώ, ποσό το οποίο διατέθηκε στο Ταμείο για το Περιβάλλον. Το παράδειγμα της Ιρλανδίας σύντομα ακολούθησαν το Βέλγιο, η Γερμανία, η Ισπανία η Νορβηγία και η Ολλανδία. Στη Βρετανία, η τοπική κυβέρνηση της Ουαλλίας -η οποία θεωρείται και η πιο πράσινη του Ηνωμένου Βασιλείου- υιοθέτησε πριν από ένα χρόνο το μέτρο της χρέωσης της πλαστικής σακούλας, απειλώντας παράλληλα τα καταστήματα που εξακολουθούν να διαθέτουν δωρεάν πλαστικές σακούλες με τσουχτερό πρόστιμο 5.000 λιρών. Αντίστοιχο μέτρο αναμένεται να υιοθετήσει τον ερχόμενο χρόνο και η τοπική κυβέρνηση της Βόρειας Ιρλανδίας.
Ποιες είναι ωστόσο οι εναλλακτικές λύσεις που προσφέρονται στους καταναλωτές;
Η αντικατάσταση της πλαστικής από χάρτινη σακούλα, η παραδοσιακή επιλογή για τους Αμερικανούς εδώ και χρόνια, οι οποίοι ωστόσο χρεώνονται για τη χρήση της, δεν αποτελεί λύση, επισημαίνουν οι ειδικοί. Το ενεργειακό τους αποτύπωμα είναι πολύ μεγαλύτερο από εκείνο της πλαστικής σακούλας, ενώ σε αντίθεση με τις πλαστικές σακούλες σπανίως επαναχρησιμοποιούνται. Οι πιέσεις που ασκεί το ισχυρό λόμπι της βιομηχανίας ξυλείας στις Ηνωμένες Πολιτείες εξηγούν εν μέρει τη συνεχιζόμενη χρήση της χάρτινης σακούλας στη χώρα αυτή, επισημαίνεται σε έκθεση της βρετανικής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος.

Kλειδί στο πρόβλημα η επαναχρησιμοποίηση

Οι βιοδιασπώμενες σακούλες -μέτρο το οποίο έχει υιοθετηθεί σε αρκετές χώρες της Ε.Ε μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα- αποτελούν ίσως μια λύση, όμως και εδώ κρύβονται παγίδες. Σε πολλές περιπτώσεις οι λεγόμενες «βιοδιασπώμενες» δεν είναι τίποτε περισσότερο από πλαστικές σακούλες που διασπώνται σε πολύ μικρά κομμάτια που δεν φιλτράρονται από το έδαφος, με αποτέλεσμα να περνούν απευθείας στον υδροφόρο ορίζοντα. Σε ό,τι αφορά τις βιοδιασπώμενες που είναι φτιαγμένες από άμυλο καλαμποκιού αν και θεωρούνται πολύ πιο φιλικές για το περιβάλλον καθώς είναι 100% βιοαποικοδομήσιμες σε φυσικό περιβάλλον έχουν το μειονέκτημα ότι κατά τη διάσπασή τους απελευθερώνουν μεθάνιο, ένα από τα αέρια που ευθύνεται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Η χρήση πάνινης τσάντας και η επιστροφή στα παραδοσιακά διχτάκια - τα οποία χρησιμοποιούσαν οι παλαιότερες γενιές φαίνεται ότι αρχίζει σταδιακά να κερδίζει έδαφος.
Αβολη λύση, θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς, καθώς κάθε φορά που βγαίνει κάποιος για ψώνια θα πρέπει να έχει στο νου του να πάρει μαζί του τη σακούλα του, είναι όμως μια πρακτική που θα μπορούσε με λίγη υπομονή να γίνει συνήθεια, είναι όμως η φιλικότερη προς το περιβάλλον. Βέβαια, σύμφωνα με έκθεση της Βρετανικής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος, η οποία δόθηκε πέρυσι στο φως της δημοσιότητας υπό τον τίτλο «Ο κύκλος της ζωής της σακούλας του σούπερ μάρκετ», οι τσάντες αυτές θα πρέπει να χρησιμοποιούνται 131 φορές περισσότερο από τις πλαστικές σακούλες μιας χρήσης προκειμένου να εξισορροπήσουν το ενεργειακό τους αποτύπωμα, το οποίο είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό της πλαστικής σακούλας.
Ιδανική λύση δεν φαίνεται να υπάρχει, λοιπόν, όμως το κλειδί βρίσκεται στη λέξη επαναχρησιμοποίηση. Είτε πάνινη, είτε βιοδιασπώμενη, η σακούλα θα πρέπει να χρησιμοποιείται ξανά και ξανά είτε για τα ψώνια στην περίπτωση της πρώτης, είτε σε άλλες χρήσεις όπως για παράδειγμα για τα απορρίμματα στην περίπτωση της δεύτερης, καταργώντας την έννοια της μιας χρήσης. Και η υιοθέτηση του μέτρου χρέωσης της σακούλας από τα σούπερ μάρκετ βοηθά σημαντικά προς αυτήν την κατεύθυνση.
kathimerini